Column Jean-Pierre van de Ven: Poppenkast

Voor de derde keer in hun huwelijk heeft Daan een affaire gehad. In elk geval een jaar lang, maar Jelka vermoedt dat het langer heeft geduurd.

Daan heeft haar toegestaan om te gaan werken nu de kinderen groter zijn, maar moppert bijna dagelijks over haar ‘baantje’. En nu heeft hij haar tijdens een ruzie vastgepakt en op de grond gegooid.

‘Zo, Daan,’ zeg ik, ‘dat klinkt niet best.’
‘Het was een enorme fout,’ zegt hij. ‘Het was druk op de zaak in die periode. Ik ga ervoor zorgen dat dit nooit meer kan gebeuren.’

Daan draagt een mooi jasje en hippe schoenen voor een man van zijn leeftijd, in de vijftig. Hij is knap en charmant. Hij glimlacht deemoedig naar zijn vrouw en naar mij.

Jelka zit er gespannen bij. Ze is broodmager, bleek. Ze zit op het puntje van de bank: zo ver mogelijk bij Daan vandaan, haar billen op de rand. Ze probeert ontspannen over te komen, als de trophy wife die Daan graag wil hebben, maar er zitten barsten in het masker. Ze kijkt me amper aan. Als Daan haar tegenspreekt krimpt ze in elkaar.

Daan leunt achterover als de koning van Perzië tijdens een staatsbanket. Pas als hij ziet dat dat opvalt, haast hij zich om voorovergebogen op de rand van de bank te gaan zitten. Een schijnvertoning van nederigheid.

Narcisten zijn meesters in vermomming. Voor een warme glimlach, een empathisch timbre, een vleiend woord draaien ze hun hand niet om. Maar ik zie wat hier gebeurt.

Het gesprek tussen Daan en Jelka wil ondertussen niet vlotten. ‘Je wilde niet eens in therapie gaan,’ zegt Jelka voorzichtig. ‘Dat heb ik nooit gezegd, je moet geen leugens vertellen,’ reageert Daan grimmig. Ik krijg er genoeg van.

‘Wat zijn jullie aan het doen? Noem je dit een gesprek?’ En dan wil ik nog veel meer zeggen, maar Jelka staat op. Ze loopt naar de kapstok bij de deur en zegt:

‘Inderdaad. Deze poppenkast moet ophouden. Ik kan er niet meer tegen.’
‘Dat vind ik unfair,’ zegt Daan, als hij van de eerste verbazing is bekomen. ‘We zijn net begonnen. Ga zitten. Je stelt je aan als een klein kind.’
‘Kijk eens aan,’ zeg ik. ‘Nu komt de echte Daan tevoorschijn.’
‘O ja? En wat ga jij eraan doen?’ zegt Daan.
‘Ik ga je wegsturen. Wegwezen, vriend. Ik laat me door jou niet beledigen.’

Daan is te verbaasd om iets te zeggen, laat staan om te bewegen. Pas als ik zelf opsta, verlaat hij mopperend de spreekkamer, Jelka achterna.

Een dag later belt Jelka me op om te zeggen dat ze niet meer terugkomt en dat ze trots is op zichzelf omdat ze is weggelopen. Ze gaat scheiden. Ik zeg dat ik haar dapper vind. Want het is heel moeilijk om te ontsnappen aan een charmeur die je glimlachend te gronde richt.