Afvallen kun je leren

Ongeveer de helft van de Nederlanders is te dik: 51 procent van de mannen en 42 procent van de vrouwen. En wie te dik is moet meer bewegen en minder eten – een boodschap die door voedingsdeskundigen op vele manieren wordt gebracht. Als je wel wat hulp kunt gebruiken bij het afvallen, lees dan verder.

Waarom eten we te veel?

Psychologen willen natuurlijk weten waarom we te veel eten. Dat is omdat we worden gebombardeerd door signalen die ons opdragen te eten. En omdat de meeste mensen helemaal niet in staat zijn zich na elke hap af te vragen of ze al genoeg hebben. Bovendien wordt het signaal van verzadiging pas na twintig minuten ontvangen. De meeste maaltijden duren niet eens zo lang.

Elke dag nemen we zo’n tweehonderd beslissingen over onze voeding. Welk broodbeleg, hoeveel boterhammen, wat drinken we erbij, nog eens opscheppen, wel of geen toetje? De meeste van die beslissingen gaan onbewust.

Het is daarom dat de meeste diëten in eerste instantie zo goed aanslaan. Of we nu het aantal calorieën beperken, koolhydraten schrappen of alleen nog tomatensoep eten, wie op dieet is denkt bewust na over elke hap. Dat dat werkt, en dat iedereen kan afvallen, bewees een Amerikaanse hoogleraar aan zijn studenten in een persoonlijk experiment. Gezond is anders, maar het lukte: op een dieet van koekjes en zoutjes werd hij in twee maanden dertien kilo lichter.

Hoe kun je blijvend afvallen?

Uit een recente publicatie blijkt dat 95 procent van alle mensen die door een dieet afvallen daarna weer net zo veel aankomen. Daarbij houdt de snelheid waarmee ze afvallen, direct verband met de snelheid waarmee ze weer in gewicht toenemen. Wie op wonderbaarlijke wijze in een week vijf kilo kwijtraakt, zal op even wonderbaarlijke wijze ook in een week weer vijf kilo aankomen.

Tot zover het slechte nieuws. Het goede nieuws is dat blijvend afvallen iets is wat valt te leren met wat hulp. Het duurt alleen wat langer dan we zouden wensen. Dat komt doordat lichter worden een leerproces is, en geen eenmalige prestatie. Daar zit precies de denkfout bij iedereen die zo ontzettend zijn best doet om wat kilo’s kwijt te raken, zegt psycholoog Arjan van Dam, auteur van De kunst van het falen. Bij het afvallen, betoogt hij, gaat het niet om het einddoel – de prestatie – maar om het leerdoel.

Leerproces

Wat is het verschil tussen die twee? Een prestatiedoel laat zich makkelijk vertalen naar getallen. Bijvoorbeeld: ik wil over een maand vier kilo lichter zijn, of nog voor de zomer tien kilo afvallen. Als dat doel niet wordt gehaald, is de poging in principe mislukt. Daar zit je dan op het strand met al die extra kilo’s. Te dik én een mislukkeling.

Bij een leerdoel richt je je in eerste instantie niet op wat je wilt bereiken, maar op wat je wilt leren om dat te bereiken. En bij leren horen ook mislukkingen. Wie zichzelf op een rantsoen van drie droge crackers en een eierkoek heeft gezet, leert weinig over gezonde voeding.

Wie probeert te leren om gezond te eten, mag ook weleens een fout maken in de vorm een stukje chocola. Want fouten, zegt Van Dam, horen bij het leerproces. En, nog belangrijker: fouten leveren ook iets op. Ze zetten je ertoe aan om harder je best te doen, of om je strategie aan te passen.

De conclusie: raak niet geobsedeerd door het einddoel, maar richt je aandacht op het proces van gedragsverandering. Afvallen is een veranderingsproces in je hoofd. Blijvend afvallen is bovendien iets wat je kunt leren. En dat gaat nu eenmaal met vallen en opstaan.

Hulp nodig bij het afvallen?

Wil je gezonder eten en meer bewegen met psychologische hulp? De online training Gezond als gewoonte  van de Psychologie Academy helpt daarbij. Ingrid Steenhuis, hoogleraar Preventie aan de Vrije Universiteit van Amsterdam ontwikkelde samen met Psychologie Magazine een training waarbij je gaat werken aan gedragsverandering. Je krijgt tips, oefeningen, informatie en video’s en werkt onder andere aan een aanvalsplan voor moeilijke momenten.

Bron: Arjan van Dam