Afrekenen met dat zeurende stemmetje

Boeken

Zelfbesef onderscheidt mensen van dieren. Helaas is daarmee meteen het vermogen geboren om jezelf de grond in te boren. Met het boek Zelfvertrouwen willen de Amerikaanse psycholoog Matthew McKay en journalist Patrick Fanning een praktische handleiding geven voor het opbouwen van meer zelfvertrouwen.

Centraal in hun betoog staat de zogenaamde pathologische criticus: het innerlijke stemmetje waarmee je jezelf in gedachten afkraakt. De auteurs beschrijven hoe de pathologische criticus tijdens de jeugd ontstaat, doordat een kind straffen van de ouders op zichzelf gaat richten. Heb je herhaaldelijk te horen gekregen dat je een slecht kind bent, dan is de kans groot dat je jezelf als volwassene bij elk foutje gaat inwrijven dat je tekortschiet. De pathologische criticus blijft zijn invloed uitoefenen omdat deze, hoe irritant ook, nog steeds in bepaalde behoeften voorziet: hij ‘stimuleert’ je bijvoorbeeld te presteren door de lat heel hoog te leggen. Toch is dit een levenshouding waardoor je je uiteindelijk slechter gaat voelen. De uitdaging is dan ook om op een andere manier met je behoeften om te gaan, aldus de auteurs.

Afhankelijk van de specifieke behoefte geven de auteurs vervolgens allerhande adviezen om het irritante stemmetje het zwijgen op te leggen. Heb je bijvoorbeeld vooral

de behoefte om het goed te doen, dan adviseren de auteurs om fouten positief te interpreteren: als onderdeel van een leerproces, of als waarschuwingssignaal.

Wemelt het in de boekhandel niet van de boeken over zelfvertrouwen en persoonlijke ontwikkeling? Ja. Toch is dit boek een goede aanwinst. Het is namelijk gebaseerd op technieken uit de cognitieve gedragstherapie, die zeer effectief is gebleken bij bijvoorbeeld angstklachten – vaak het gevolg van een gebrek aan zelfvertrouwen. Kern van deze therapievorm is dat mensen leren negatieve gedachtepatronen te vervangen door positieve. Het boek is dan ook een echt doe-boek: je moet allerlei opdrachten doen, van visualisatieoefeningen tot lijstjes maken van zelfopgelegde normen. Daardoor is het minder geschikt voor de luie lezer. Voordeel is wel dat het niet nodig is het hele boek te lezen: afhankelijk van je probleem verwijzen de auteurs je namelijk naar het relevante doe-hoofdstuk. Toch nog een beetje gemakkelijk, dus.

Zelfvertrouwen. Handboek voor een zelfverzekerd leven, Matthew McKay & Patrick Fanning, Zaltbommel: Thema, ISBN 90 587 1145 5, € 19,50