4 vragen (en antwoorden) over microcefalie
1. Hoe herken je microcefalie?
Het hoofd van kinderen met deze afwijking blijft klein. Dat komt omdat de hersenschors zich niet goed kan ontwikkelen, het bovenste deel van onze hersenen dat veel essentiële functies aanstuurt. De hersenschors is bijvoorbeeld betrokken bij de rationele besluiten die we nemen, maar verstuurt ook signalen waardoor we goed kunnen bewegen.
Het begint al met de stamcellen die nieuwe zenuwcellen moeten produceren. Als dat proces verstoord raakt, ontstaat een tekort aan zenuwcellen en kunnen de hersenen niet hun natuurlijke omvang bereiken.
‘Een jongetje van vier maanden met een normale schedel heeft een gemiddelde hoofdomvang van 50 centimeter, dat van een kind met microcefalie is ongeveer 46 centimeter,’ vertelt natuurwetenschapper en hoofd voorlichting van de Hersenstichting Riekie van Nies.
2. Wat zijn de oorzaken van microcefalie?
Microcefalie is in het nieuws omdat zwangere vrouwen die na een beet van de ‘Zika-mug’ het Zika-virus oplopen, hun ongeboren kinderen hiermee zouden kunnen besmetten. Maar dat verband is nog niet definitief bewezen. Wel is er een aantal andere oorzaken bekend die helemaal niets met deze mug te maken hebben.
Microcefalie wordt het vaakst veroorzaakt door afwijkingen aan de chromosomen. Maar ook infecties, stofwisselingsziekten, ondervoeding of overmatig alcoholgebruik tijdens de zwangerschap kunnen deze hersenaandoening bij kinderen tot gevolg hebben. Vorig jaar werden in Nederland ongeveer zestig kinderen geboren met microcefalie.
3. Hoe ziet het leven van een kindje met microcefalie eruit?
Dat ligt eraan in welke stadium van de zwangerschap de problemen beginnen. Hoe eerder de aanleg van de hersenen verstoord wordt, hoe groter de gevolgen. De meeste problemen ontstaan als de ontwikkeling al in het eerste trimester wordt verstoord.
De meeste kinderen hebben een ernstige verstandelijke beperking en een gestoorde motorische ontwikkeling. Naar school gaan en zelfstandig functioneren is niet erg waarschijnlijk. De kinderen sterven meestal jong – een precieze leeftijd kan Van Nies niet geven.
4. Hoe zit het met mijn vakantie naar een Zika-gebied als ik kinderen wil?
Een maand na terugkomst uit een vakantieland waar de mug actief is, kun je veilig zwanger worden, volgens het centrum Landelijke Coördinatie Infectieziektenbestrijding (LCI). Als je het virus hebt opgelopen is het tegen die tijd wel uit je lichaam, waardoor je het niet meer via je bloed kunt overdragen aan een foetus.
