De vraag

Valt empathie te leren?

Sommige mensen hebben heel weinig inlevingsvermogen. Wellicht om zichzelf te beschermen, of uit puur onvermogen. Meestal kan ik het wel relativeren, maar nu betreft het mijn schoonouders: de opa en oma van mijn kinderen. Ik kan wel stellen dat hun inlevingsvermogen heel beperkt is.

Ik geloof niet dat het een kwestie is van niet willen. Eerder puur onvermogen, dat overschaduwd wordt door een grote dosis egoïsme. Gelukkig is mijn vriend, hun oudste zoon, totaal niet zo. Ik zie wel fracties van hun onvermogen terug in hun andere kinderen.

Ik vind het moeilijk om het gedrag van mijn schoonouders te verklaren aan mijn kinderen van twee en acht jaar. Veel volwassen familieleden en vrienden begrijpen het al niet, laat staan kinderen… Nature of nurture – hoe ligt die verhouding? In hoeverre kan ik mijn kinderen beschermen en behoeden voor dit gedrag? Hoe is dit gedrag überhaupt te verklaren? En bestaat er zoiets als een cursus empathie?

Het advies

Mensen kunnen inderdaad heel erg verschillen in empathisch vermogen. Om een extreem voorbeeld te noemen: psychopaten hebben vaak totaal geen besef van de pijn die ze hun slachtoffers aandoen. Waardoor ontstaan die verschillen?

Verschillen in empathie: de oorzaken

Voor een deel zullen verschillen in empathie zeker erfelijk bepaald zijn. Maar ingrijpende traumatische gebeurtenissen en je hechtingsstijl (hoe je moeder in het algemeen reageerde als je als kind huilde) kunnen daarbij zeker een rol spelen. Dat geldt ook voor leerprocessen: realiseer je dat artsen en hulpverleners in staat moeten zijn om hun empatisch vermogen uit te schakelen, anders zouden ze misschien zelfs geen goede zorg kunnen leveren!

Cursus empathie bij kleuters

De andere kant van het verhaal is dat empathisch vermogen ook kan worden aangeleerd. In Duitsland loopt er een zeer interessant project bij kleuters: op school kijken ze toe hoe een moeder haar baby voedt en verzorgt. Constant vragen begeleiders daarbij vragen zoals ‘Wat voelt de baby nu?’, ‘Is de moeder nu boos?’, en ‘Waaraan kun je zien dat de baby nu voldaan is?’.

Die training heeft een verbluffend positief effect op het welbevinden van de kinderen. Ze gaan zich er beter door voelen en vertonen minder probleemgedrag. Kortom, het lijkt erop dat je empathie kunt aanleren en dat je er zelf ook nog beter van wordt.

Meer weten over dit thema? Bekijk Emoties
Deel dit artikel:
25 mei 2010 | Laatst gewijzigd op 20 september 2020

Lees ook deze artikelen

Mijn vriend kiest geen partij tussen mij en mijn schoonmoeder
Advies

Mijn vriend kiest geen partij tussen mij en mijn schoonmoeder

Beste Joris, Ik zou graag advies willen over de driehoeksrelatie tussen mijn vriend, zijn moeder en mezelf. Zijn moeder heeft haar...
‘We bieden een luisterend oor, dat is vaak al genoeg’
Branded content

‘We bieden een luisterend oor, dat is vaak al genoeg’

Gaat het even niet zo lekker? Dan kun je als jongvolwassene bellen of chatten met de Alles Oké? Supportlijn. Geen onderwerp is te...
7 adviezen voor meer tijd voor elkaar
Artikel

7 adviezen voor meer tijd voor elkaar

‘Score van deze week: één keer zijn we ’s avonds tegelijkertijd thuis,’ constateert redacteur Marloes Zevenhuizen. Hoe kan...
7 adviezen voor meer tijd voor elkaar
Artikel

7 adviezen voor meer tijd voor elkaar

‘Score van deze week: één keer zijn we ’s avonds tegelijkertijd thuis,’ constateert redacteur Marloes Zevenhuizen. Hoe kan...
Wat als je partner Asperger heeft?
Artikel

Wat als je partner Asperger heeft?

Hoe is het om je leven te delen met een man die emotioneel onbereikbaar is? Wil Swinkels (43) heeft het syndroom van Asperger: doo...
Ik weet niet hoe ik empathisch kan zijn
Advies

Ik weet niet hoe ik empathisch kan zijn

De laatste tijd pieker ik er veel over dat ik weinig empathie voor anderen voel. Ik kan me niet herinneren dat ik echt met een and...
Bestaat de empaat? Over verschillen in empatisch vermogen
Artikel

Bestaat de empaat? Over verschillen in empatisch vermogen

Empaten zijn trending op social media. En hoewel we (bijna) allemaal met anderen kunnen meevoelen, heeft de een dat inderdaad ster...
Hoeveel inlevingsvermogen heb je?
Test

Hoeveel inlevingsvermogen heb je?

Inlevingsvermogen kun je hebben op twee niveaus: goed kunnen lezen en begrijpen van gevoelens van anderen (onderzoekers noemen dat...
Echt contact doet ons meer dan een videochat
Artikel

Echt contact doet ons meer dan een videochat

Bij toeval ontdekte hij een nieuw mechanisme in ons brein: dat van de spiegelneuronen. Dankzij deze zenuwcellen kunnen we ons verp...
Waarom apen wreder zijn dan kippen
Column

Waarom apen wreder zijn dan kippen

Het woord ‘menselijk’ slaat op een behandeling gebaseerd op begrip, en ‘onmenselijk’ op een die voortkomt uit haat. Maar i...
5463