Mijn depressieve moeder dreigt met zelfdoding
Hoe kan je iemand helpen die depressief is en hoe ga je om met dreigen met zelfdoding? Het gaat om mijn moeder. Zij heeft haar hele leven al depressieve klachten gehad, vooral tegen de wintertijd. Na het overleden van mijn vader (drie jaar geleden) en nadat ik niet volgens de wetten van mijn moeder leef – ik leef mijn eigen leven – zijn die klachten echter verergerd. Daar komt bij: ik heb een oudere vriend en daar kan zij niet mee omgaan.
Ik merk dat niets haar vrolijk maakt, ook niet als wij leuke dingen doen met ons tweetjes. Als ik niet doe wat ze zegt dan dreigt ze met zelfdoding. Ik weet inmiddels dat ze dat niet doet, maar dat is wel mijn angst geweest. Nu ga ik er echter heel grof mee om als ze bijvoorbeeld zegt dat ze alle medicatie achter elkaar inneemt – dan zeg ik ‘Ma, vergeet vooral die laatste niet want die kan de druppel zijn of je wel of niet gaat hemelen’.
De volgende dag doet ze of er niets aan de hand is, en gaat gewoon weer verder met leven. Ze heeft ook therapie gehad en medicatie, maar dat heeft niet veel geholpen. Ik wilde weten of ik het juiste doe, of het anders moet aanpakken. Ik kan ellenlange verhalen schrijven over wat allemaal gebeurd is, maar dan zitten wij een week achter de computer.
Ik geloof je graag wanneer je zegt dat je genoeg hebt meegemaakt om een week te blijven schrijven of vertellen.
De heilzaamheid van dingen opschrijven
Op zich is het geen gek idee om daadwerkelijk een keer alles op te schrijven. Niet per se om je verhaal aan anderen te laten lezen, maar omdat het opschrijven van vervelende dingen in je levensgeschiedenis helpt om meer grip te krijgen op verwarrende gevoelens. Als je eigen levensverhaal helder is, lukt het vaak beter moeilijke dingen ´een plekje´ te geven.
Dreigen met zelfdoding – dit zit daar (waarschijnlijk) achter
Het hebben van een depressieve moeder kan een zware belasting zijn. Als ik lees dat ze dreigt met zelfdoding om jou te laten doen wat ze wil, dan schrik ik. Het is aan de ene kant een uiting van de machteloosheid die je moeder moet voelen: het lukt haar kennelijk niet jullie relatie te voorzien van positieve impulsen. Aan de andere kant is het een vorm van machtsmisbruik. Het lijkt een lelijke vorm van manipuleren.
Geen genezing door een ideale dochter te zijn – maar steun helpt wel
Je schrijft dat je je moeder graag wilt helpen en dat je wilt weten hoe je met de dreiging van zelfdoding om kunt gaan. Laat ik daarom beginnen met het slechte nieuws. Je kan je moeder niet genezen door een ideale dochter te zijn. Of je moeder beter wordt, hangt af van haarzelf, haar hersenen en eventueel van de behandeling die ze krijgt. Dit betekent niet dat je geen betekenis hebt voor je moeder.
Het hebben van een aandachtige, vriendelijke dochter is een enorme steun, ook voor mensen die depressief zijn. Depressieve mensen kunnen zich soms gesteund voelen, zonder dat ze in staat zijn dit te laten merken. Dit is zelfs het geval als depressieve symptomen helemaal niet verdwijnen.
De dynamiek ontleed: zij geeft een knietje, jij een kopstoot
Het is niet eenvoudig een positieve invulling te vinden van je rol als dochter. Je schrijft dat je soms mee gaat in de gewoonten van je moeder. Zij dreigt met zelfdoding. Jij laat weten dat je haar ´doorziet´ en zegt: ‘Neem die pillen allemaal, anders mislukt je poging’. Als ik dit mag beschrijven in fysieke termen, dan geeft je moeder je een knietje en vervolgens geef jij een kopstoot terug. Na afloop van het verbale gevecht voelen jullie alle twee niet fijn, maar doen de volgende dag net alsof er niets gebeurd is.
Deze opmerking betekent niet dat je dit vechtaspect van jullie relatie op zich verkeerd beoordeelt. Je moeder is depressief, maar dat is geen reden om haar in alles haar zin te geven. Als je dat zelf niet wilt, moet je niet je vriend verlaten. We moeten nu eenmaal allemaal of eigen leven leiden.
Tips om de relatie te verbeteren
Van een afstand lijkt het of er enige ruimte voor verbetering is in de ruzies met je moeder. Je kan proberen het communicatiepatroon te doorbreken, door eerlijker te zijn en meer bij jezelf te blijven. Als je moeder dreigt met zelfdoding, kan je bijvoorbeeld zeggen: ´Ik zou het vreselijk vinden als je dat zou doen. Maar als je dat tegen mij zegt, dan heb ik het gevoel dat je me chanteert. Mijn keuze is om wel te doen wat ik belangrijk vind.´ Als je deze boodschap hebt gegeven, is het belangrijk dat je hier vervolgens niet over gaat discussiëren. Je zegt wat je moet zeggen en gaat weer over op normale gespreksonderwerpen.
Leestip
Ik snap dat dit niet gemakkelijk is. Ik raad je daarom aan het al wat oudere boekje Depressie; Gids voor familieleden van Pim Cuijpers eens door te lezen. Ik denk dat de informatie in het boekje bruikbaar is om in te zien wat je allemaal niet kan in de zin van het genezen van je moeder. Als je dat beter in kaart hebt, heb je meer vrijheid om de dochter te zijn die je wilt zijn. Een fijne dochter die regelmatig op een positieve manier aanwezig is voor haar moeder, en die desondanks de ellende van haar moeder niet kan dragen of oplossen. Ze geeft hooguit een zetje in een gezonde richting. En net zoals je nu al doet, bewaak je ook de grenzen van je eigen leven en zorg je ervoor dat je ook je eigen pad kiest, bijvoorbeeld door de keuze voor je eigen vriend.
Denk je aan zelfmoord en wil je contact met een deskundige? De hulplijn 113 is 24/7 beschikbaar, dus zoek hulp als je gedachten hebt over zelfdoding: bel 0800-0113 of chat via 113.nl.
