De vraag

Ik wil zo graag leven zonder faalangst

Beste Arjan,
Ik heb een probleem dat me steeds meer in de weg gaat zitten en wat een verlammende invloed op me heeft. Als (enig) kind was ik altijd al een beetje angstig. Daarbij kwam dat ik heel slechtziend was (en ben) en een bril met heel dikke glazen moest dragen. Ook ontwikkelde ik vanwege de ziekte van Scheuermann [een groeistoornis, redactie] in mijn pubertijd een kromme rug. Kortom, mijn zelfbeeld en zelfvertrouwen waren niet erg positief.

In mijn latere leven had ik een zeer bevredigende baan als docent. De omslag kwam ongeveer 15 jaar geleden toen binnen een jaar

  1. ik ging scheiden en
  2. daardoor m’n kinderen nog maar voor de helft van de tijd zag,
  3. ons huis vanwege die scheiding moest worden verkocht en
  4. mijn baan ophield te bestaan. Door omstandigheden heb ik toen vijf jaar thuisgezeten.

In die periode kreeg ik m’n eerste paniekaanval toen ik in een groepje iets over mezelf moest vertellen.

Het had in de tijd die volgde een verlammende invloed op me. Ik durfde niet eens meer een instantie te bellen, laat staan dat ik een sollicitatiegesprek durfde aangaan. Alleen de gedachte daaraan bezorgde me al een paniekgevoel. Ik zag m’n wereld en m’n toekomst volledig instorten en had het gevoel dat het nooit meer goed met me zou komen.

In de jaren die volgden heb ik me er stap voor stap toe gezet om toch de confrontatie met voor mij beangstigende situaties (in een groep iets moeten vertellen) aan te gaan. Maar het blijft een innerlijk gevecht wat ik soms verlies.

Momenteel ben ik 55 en heb nog steeds geen vaste baan. Het is voor mij dus belangrijk om wel voortdurend in beeld te zijn via netwerken en sollicitaties. Maar bij al deze activiteiten die voor mij qua inkomen heel belangrijk zijn, loop ik steeds weer en meer tegen mijn probleem aan.

Ik ben bang voor het feit dat ik weer dat paniekgevoel krijg wanneer ik in gesprek moet met iemand of met een groep. Daarbij gaat het alleen maar om het eerste stukje van dat contact. Na de eerste paar zinnen ben ik door de angst heen en gaat het wel.

De angst heeft me in de greep en doet mijn zelfvertrouwen absoluut geen goed. Wat dat betreft voel ik me in een neerwaartse spiraal zitten en word ik steeds angstiger voor mijn toekomst; geen werk, geen inkomen, geen pensioenopbouw, straks de hypotheek niet meer kunnen betalen, me dom voelen, mijn leven als mislukt zien, enzovoorts. Wanneer ik op mijn leven tot dusver terug kijk zie ik alleen die dingen die niet goed zijn gegaan en waar ik heb gefaald. Het maakt me dan heel triest.

Ik wil zo graag met wat meer zelfvertrouwen in het leven staan en eindelijk weer eens plezier beleven op een ontspannen manier. Alleen kom ik er niet uit. Vandaar mijn vraag om hulp of advies.

Vriendelijke groet,
Jan

Het advies

Expert

Arjan van Dam

Faalangst

Beste Jan,
In je jeugd heb je je waarschijnlijk geschaamd voor je bril en je kromme rug. Je ervaart dan dat je niet kan voldoen aan het ideaalbeeld dat er heerst. Toch is het je gelukt om daar steeds meer naar toe te werken (eigen huis, getrouwd, kinderen en goede baan). Dat dit in korte tijd allemaal verdwijnt is dan teveel van het goede. Dat je in de periode daarna een paniekaanval hebt gekregen is niet verwonderlijk. De bronnen van je eigenwaarde (baan, vrouw, kinderen) zijn opeens weg of minder beschikbaar en dat roept paniek op.

Ik vind het bewonderingswaardig hoe je met je gevoelens van paniek bent omgegaan. Je hebt steeds je grenzen verlegt en bent de confrontatie aangegaan. Als je er nog last van hebt zou ik wel overwegen om een gerichte behandeling voor de paniekaanvallen te ondergaan. Bijvoorbeeld een EMDR-therapie (zie www.emdr.nl). Het is een traumatische periode geweest en om dit nog beter te verwerken kan zo’n therapie zeker helpen.

Dan het punt van werkloosheid, hier komt faalangst om de hoek kijken. Je schaamt je waarschijnlijk dat je werkloos bent. Samen met de Erasmus Universiteit heb ik onderzoek gedaan naar het begeleiden van werkzoekenden. Het bleek dat het voor hen veel effectiever is om te denken in termen van leerdoelen. Je vraagt je dan af wat je wilt leren in je zoektocht naar werk.

Als je je toekomst (geen inkomen, geen huis, geen pensioen) gaat ophangen aan je werk zoeken dan is het niet raar dat je verkrampt. Je wilt het dan zo graag goed doen dat je alleen nog maar kan falen. De druk die op een sollicitatiegesprek of zelfs een kennismakingsgesprek komt te liggen is zo hoog dat je niet meer goed kunt presteren.

Het is makkelijker gezegd dan gedaan, maar wanneer je het vinden van werk als een vaardigheid gaat zien die je kan trainen zul je het langer volhouden, creatiever worden en beter kunnen omgaan met tegenslagen. Op mijn website heb ik artikelen staan over het onderzoek naar leerdoelen en werk zoeken. Veel succes en laat maar lekker veel misgaan bij je zoektocht, want van je fouten kun je leren.

vriendelijke groet,
Arjan van Dam

 

‘Elke poging die mislukt, brengt u een stap dichter bij het geluk.’
Thomas Alva Edison

  • Arjan van Dam (1970) is psycholoog/trainer. Een thema wat hem erg boeit is dat mensen die willen leren beter presteren dan mensen die alleen willen presteren. Een belangrijke sleutel blijkt te liggen in hoe we tegen fouten aankijken. Zien we die als falen of als een leermoment? Hij geeft trainingen op het gebied van motivatie en doceert psychologie.

    Neem een kijk op zijn website: www.fidare.nl, hier kun je ook artikelen over zijn boek vinden: Arjan van Dam, De kunst van het falen, Ambo

Meer weten over dit thema? Bekijk Zelfvertrouwen
Deel dit artikel:
28 januari 2010 | Laatst gewijzigd op 1 april 2020

Lees ook deze artikelen

Mijn man verliest misschien zijn baan
Advies

Mijn man verliest misschien zijn baan

Beste Ad, Mijn man (48 jaar) heeft gisteren te horen gekregen dat hij volgend jaar te horen krijgt of zijn baan blijft bestaan. Si...
Hoe beleef jij seks in de vakantie?
Branded content

Hoe beleef jij seks in de vakantie?

De temperatuur buiten stijgt, maar ook zeker in de slaapkamers. In de zomermaanden is het namelijk heet tussen de lakens, want we ...
Column Irene Smit: ‘Deze tijd vraagt niet om versuffing, maar om actie’
Artikel

Column Irene Smit: ‘Deze tijd vraagt niet om versuffing, maar om actie’

Afleiding zoeken. Dat is mijn copingstrategie in deze wereld waarin zoveel gebeurt waar ik bang van word.
Column Irene Smit: ‘Deze tijd vraagt niet om versuffing, maar om actie’
Artikel

Column Irene Smit: ‘Deze tijd vraagt niet om versuffing, maar om actie’

Afleiding zoeken. Dat is mijn copingstrategie in deze wereld waarin zoveel gebeurt waar ik bang van word.
Het nut van werkrituelen
Artikel

Het nut van werkrituelen

Nerveus voor een presentatie? Werkrituelen helpen je te kalmeren én er een succes van te maken. En je kunt er nog veel meer lasti...
Auteur Herman Koch over paniekaanvallen: ‘Oké, dan val ik maar dood neer, dacht ik’
Interview

Auteur Herman Koch over paniekaanvallen: ‘Oké, dan val ik maar dood neer, dacht ik’

Herman Koch (65), auteur van onder andere Het Diner en Zomerhuis, werd bekend door het komische tv-programma Jiskefet. Hij is getr...
Rouw na ontslag: wie ben ik zonder mijn baan?
Artikel

Rouw na ontslag: wie ben ik zonder mijn baan?

Ontslagen worden kan sterke rouwgevoelens veroorzaken. Je verliest vriendschappen, en misschien zelfs een deel van je identiteit. ...
Had ik maar minder faalangst
Artikel

Had ik maar minder faalangst

Jitske Coenen (34) ‘Sinds mijn jeugd heb ik last van faalangst. Ik doe iets liever niet, dan dat ik erachter kom dat ik het niet...
60 jaar en nog faalangst rijexamen
Advies

60 jaar en nog faalangst rijexamen

Ik heb mijn hele leven al last van ‘motorische’ faalangst. Bij autorijles gaat het bijvoorbeeld steeds mis bij het rij...
Ik blokkeer als ik mezelf moet bewijzen
Advies

Ik blokkeer als ik mezelf moet bewijzen

Hoewel ik meer zelfwaardering heb dan een tijd geleden, heb ik soms last van een gebrek aan zelfvertrouwen. Ik zie veel positieve ...
5753