De vraag

Hoe kneedbaar is het brein?

Bij sommige ziekten, zoals MS, vallen er functies uit die door de hersenen worden gegenereerd. Kun je dan bewerkstelligen dat andere delen van de hersenen die functies overnemen? Zo ja, hoe werkt die plasticiteit van de hersenen precies?

Het advies

Expert

Marc Hendriks

brein

In de hersenwetenschappen gaat deze vraag over ‘plasticiteit’ van de hersenen. Plasticiteit van de hersenen is de mate waarin de hersenen plastisch of kneedbaar zijn. De plasticiteit van de hersenen is niet voor alle delen gelijk, maar ook niet voor functies van de hersenen en ook niet in alle perioden van ons leven.

Plasticiteit van de hersenen door de jaren heen

Als we geboren worden moeten de hersenen nog erg veel leren en zijn ze dus erg plastisch. De hersenen zijn op bepaalde momenten van hun groei gevoelig voor stimulatie van buitenaf, en zijn dus in die periode erg plastisch. Zo zijn ze erg gevoelig voor taal tussen het 2de en 14de levensjaar en veranderen de hersenen erg gemakkelijk en veel onder invloed van geluid en gesproken taal. Buiten deze periode zijn ze minder gevoelig. Dat ondervinden we bijvoorbeeld als we op volwassen leeftijd een nieuwe taal moeten leren.

Het verlies van vaardigheden bij hersenletsel of een hersenziekte

Als we deze functies op het juiste moment geleerd hebben, en er ontstaat een hersenziekte of hersenbeschadiging dan kunnen deze geleerde functies of vaardigheden (gedeeltelijk) verloren gaan. Dit kan ook bij multipele sclerose (MS). Bij MS wordt de vettige, isolerende laag rond de zenuwvezels afgebroken. Deze laag wordt myeline genoemd: myeline zorgt ervoor dat de snelheid waarmee de zenuwvezels prikkels geleiden verhoogd wordt.

Als de myeline verdwijnt kunnen, afhankelijk van de plaats, allerlei moeilijkheden in het functioneren ontstaan. Zoals moeilijker bewegen. Deze myeline is daar echter voorgoed beschadigd, en er gaan geen andere zenuwbanen naar die plaats toe. Het is dus niet mogelijk om dit door andere delen te laten overnemen.

Herstellen kan niet, compenseren kan (mogelijk) wel

De enige mogelijkheid in die gevallen is dat de beperkingen worden gecompenseerd. Zo kan je bij loopstoornissen compenseren door:

  1. het looptempo aan te passen;
  2. de afstand te verkleinen;
  3. krukken, een looprek, rollator, of zelfs een rolstoel te gebruiken.

Je herstelt hiermee niet de stoornis, maar je verkleint de beperking door te compenseren.

Meer weten over dit thema? Bekijk Hersenen
Deel dit artikel:
12 mei 2009 | Laatst gewijzigd op 23 oktober 2020

Lees ook deze artikelen

Wetenschapsjournalist Jon Palfreman: ‘Parkinson plundert je’
Artikel

Wetenschapsjournalist Jon Palfreman: ‘Parkinson plundert je’

Zijn leven lijkt een slechte film. Succesvol wetenschapsjournalist Jon Palfreman wordt bekend met een boek en documentaire over de...
Dit is de kracht van kou (voor je brein)
Branded content

Dit is de kracht van kou (voor je brein)

De dagen worden korter, de temperaturen lager. Niks mis mee, want bij kou gedijen we namelijk best goed. Dit is wat de wetenschap ...
Column Peggy van der Lee: ‘Voor dat rouwen maakten we ook maar gewoon wat ruimte’
Artikel

Column Peggy van der Lee: ‘Voor dat rouwen maakten we ook maar gewoon wat ruimte’

Jarenlang hadden we tijdens vakanties met z’n vieren in een oude camper rondgetoerd. Hoe leuk ik dat ook vond: deze eerste vakan...
Column Peggy van der Lee: ‘Voor dat rouwen maakten we ook maar gewoon wat ruimte’
Artikel

Column Peggy van der Lee: ‘Voor dat rouwen maakten we ook maar gewoon wat ruimte’

Jarenlang hadden we tijdens vakanties met z’n vieren in een oude camper rondgetoerd. Hoe leuk ik dat ook vond: deze eerste vakan...
Na een orgasme stort ik (man) volledig in
Advies

Na een orgasme stort ik (man) volledig in

Van mijn 33e tot mijn 63e had ik een bevredigend seksleven. Na de seks had ik meer energie; het deed me goed. Maar nu heb ik hoofd...
6 manieren om met angst voor kanker om te gaan
Artikel

6 manieren om met angst voor kanker om te gaan

Kanker roept nog steeds veel angst op. Ga daar niet voor op de loop, adviseert deskundige Goedele Van Edom. Want wie die angst ond...
Nooit meer ziek zijn? Ga sporten!
Kort

Nooit meer ziek zijn? Ga sporten!

Wie tennist, zwemt of volleybalt, hoeft zich jaarlijks zo'n twaalf dagen minder ziek te melden dan zijn minder sportieve collega's...
Onterechte ziekmelders: 40 % van werknemers meldt zich onterecht ziek
Kort

Onterechte ziekmelders: 40 % van werknemers meldt zich onterecht ziek

Bijna 40 % van de werknemers meldt zich weleens ziek terwijl ze dat niet zijn. Werknemers van 18 tot 24 jaar meldden zich het vaak...
Hoe bespreek ik ons seksleven?
Advies

Hoe bespreek ik ons seksleven?

Mijn vriendin heeft, doordat ze vroeger leukemie heeft gehad, heel weinig zin in seks. Ik heb er wel veel behoefte aan. Hoe moet i...
Migraine en voeding
Advies

Migraine en voeding

Dag, Ik heb een vraag over voeding en migraine. Ik ben bekend met welke voedingsmiddelen een aanval kunnen triggeren. Nu las ik la...
6364