De vraag

Hoe kneedbaar is het brein?

Bij sommige ziekten, zoals MS, vallen er functies uit die door de hersenen worden gegenereerd. Kun je dan bewerkstelligen dat andere delen van de hersenen die functies overnemen? Zo ja, hoe werkt die plasticiteit van de hersenen precies?

Het advies

Expert

Marc Hendriks

brein

In de hersenwetenschappen gaat deze vraag over ‘plasticiteit’ van de hersenen. Plasticiteit van de hersenen is de mate waarin de hersenen plastisch of kneedbaar zijn. De plasticiteit van de hersenen is niet voor alle delen gelijk, maar ook niet voor functies van de hersenen en ook niet in alle perioden van ons leven.

Plasticiteit van de hersenen door de jaren heen

Als we geboren worden moeten de hersenen nog erg veel leren en zijn ze dus erg plastisch. De hersenen zijn op bepaalde momenten van hun groei gevoelig voor stimulatie van buitenaf, en zijn dus in die periode erg plastisch. Zo zijn ze erg gevoelig voor taal tussen het 2de en 14de levensjaar en veranderen de hersenen erg gemakkelijk en veel onder invloed van geluid en gesproken taal. Buiten deze periode zijn ze minder gevoelig. Dat ondervinden we bijvoorbeeld als we op volwassen leeftijd een nieuwe taal moeten leren.

Het verlies van vaardigheden bij hersenletsel of een hersenziekte

Als we deze functies op het juiste moment geleerd hebben, en er ontstaat een hersenziekte of hersenbeschadiging dan kunnen deze geleerde functies of vaardigheden (gedeeltelijk) verloren gaan. Dit kan ook bij multipele sclerose (MS). Bij MS wordt de vettige, isolerende laag rond de zenuwvezels afgebroken. Deze laag wordt myeline genoemd: myeline zorgt ervoor dat de snelheid waarmee de zenuwvezels prikkels geleiden verhoogd wordt.

Als de myeline verdwijnt kunnen, afhankelijk van de plaats, allerlei moeilijkheden in het functioneren ontstaan. Zoals moeilijker bewegen. Deze myeline is daar echter voorgoed beschadigd, en er gaan geen andere zenuwbanen naar die plaats toe. Het is dus niet mogelijk om dit door andere delen te laten overnemen.

Herstellen kan niet, compenseren kan (mogelijk) wel

De enige mogelijkheid in die gevallen is dat de beperkingen worden gecompenseerd. Zo kan je bij loopstoornissen compenseren door:

  1. het looptempo aan te passen;
  2. de afstand te verkleinen;
  3. krukken, een looprek, rollator, of zelfs een rolstoel te gebruiken.

Je herstelt hiermee niet de stoornis, maar je verkleint de beperking door te compenseren.

Meer weten over dit thema? Bekijk Hersenen
Deel dit artikel:
12 mei 2009 | Laatst gewijzigd op 23 oktober 2020

Lees ook deze artikelen

Migraine en voeding
Advies

Migraine en voeding

Dag, Ik heb een vraag over voeding en migraine. Ik ben bekend met welke voedingsmiddelen een aanval kunnen triggeren. Nu las ik la...
Waarom we altijd loyaal blijven aan onze ouders
Branded content

Waarom we altijd loyaal blijven aan onze ouders

‘Jongens huilen niet.’ Of: ‘Doe maar normaal, dan doe je al gek genoeg.’ In iedere familie worden dit soort waarden en ove...
Maladaptief Dagdromen: als je verslaafd bent aan je verbeelding
Artikel

Maladaptief Dagdromen: als je verslaafd bent aan je verbeelding

Jezelf verliezen in fantasieën die net zo intens en meeslepend zijn als een film. Maladaptief Dagdromen (MD) klinkt onschuldig, m...
Maladaptief Dagdromen: als je verslaafd bent aan je verbeelding
Artikel

Maladaptief Dagdromen: als je verslaafd bent aan je verbeelding

Jezelf verliezen in fantasieën die net zo intens en meeslepend zijn als een film. Maladaptief Dagdromen (MD) klinkt onschuldig, m...
‘Ik heb niets anders meer dan dit moment’
Interview

‘Ik heb niets anders meer dan dit moment’

Margot van Schayk (46) hoorde in mei 2019 dat ze voor de vierde keer kanker heeft – ditmaal ongeneeslijk. ‘De vorige keren ste...
Erfelijk belast, leven met een tijdbom
Interview

Erfelijk belast, leven met een tijdbom

Wie een ernstige erfelijke ziekte in de familie heeft, leeft misschien wel met een tijdbom. Hoe houd je dan de angst buiten de deu...
Ik ben chagrijnig als mijn vriend ziek is
Advies

Ik ben chagrijnig als mijn vriend ziek is

Beste Jolet, Als mijn vriend ergens lichamelijk last van heeft of ziek is, heb ik daar veel moeite mee. Dan krijg ik een chagrijni...
Een bron van misverstanden
Artikel

Een bron van misverstanden

Hyperactieve kinderen met een aandachtsstoornis zijn niet alleen zelf onrustig. Zij zijn ook het brandpunt van een verhit debat. D...
De stress voorbij
Kort

De stress voorbij

Wie lijdt aan kanker heeft onvermijdelijk stress. Toch is het belangrijk om die op termijn hanteerbaar te maken, want chronische s...
Ziek? Blijf uit mijn buurt!
Kort

Ziek? Blijf uit mijn buurt!

Voor zieke mensen schrikken we onbewust terug. Dat ontdekten Zweedse onderzoekers na een experiment waarin proefpersonen werden ge...
6364