De vraag

Heb ik faalangst of succesangst?

Ik heb erg veel last van faalangst en het beperkt me enorm in mijn dagelijks leven. Soms heb ik het idee dat ik faalangstig ben om te slagen in het leven.

Ik ben 48 jaar en zit vanaf mijn 23ste in de WAO. Iedere keer als het erop lijkt dat ik het heft in mijn leven in eigen handen neem gaat het op het laatste moment mis. Neem nou mijn opleiding. Op de laatste dag van het laatste jaar kreeg ik een negatieve beoordeling, terwijl ik mijn eigen toko al voor me zag – de ruimte en alles had ik ook al geregeld.

Omdat dit vaker voorkomt kan het niet anders dan dat er ook iets in mij is wat (te) angstig is om te slagen. Kun jij hierop wat licht werpen?

Het advies

Expert

Arjan van Dam

Faalangst

Behalve angst om te falen bestaat er inderdaad ook een angst voor succes.

Angst voor succes, wat is dat?

Succesangst is minder bekend, maar minstens zo vervelend. Wanneer je angst voor succes hebt stop je met uitdagende taken omdat je bang voor de negatieve gevolgen als je zou slagen – zoals spottende opmerkingen van anderen, verstoorde relatie of jaloezie.

Geen angst voor succes maar self-handicapping

Maar het kan ook zijn dat je last hebt van zogeheten ‘self-handicapping’. Dan zorg je er zelf, bewust of onbewust, steeds voor dat je geen goede prestaties levert. Bijvoorbeeld weinig studeren voor een belangrijk examen, of de avond voor een belangrijke bespreking teveel drinken en laat naar bed gaan. Op die manier kun je achteraf iets anders de schuld geven van je falen: je slaaptekort, kater of weinig voorbereiding, etc. Zo komt je gevoel van eigenwaarde minder in gevaar.

De essentie van faal- en succesangst: teveel waarde aan andermans oordeel

In beide gevallen ervaar je een druk uit de buitenwereld en probeer je een negatieve beoordeling door anderen te voorkomen. De bron van faalangst is schaamte. Of je je nu schaamt omdat je succesvol bent of juist faalt, in beide gevallen hecht je (te)veel waarde aan het oordeel van anderen.

Je aandacht verleggen naar jezelf

Richt je meer op je eigen ontwikkeling, en ga uitdagingen aan. Op die manier wordt het oordeel van anderen minder belangrijk voor je. Maar als je het steeds maar goed wilt doen in de ogen van anderen, kom je minder toe aan je eigen ontwikkeling.

Falen en succes horen allebei bij zelfontwikkeling. Als je één keer succesvol bent, betekent het niet dat je daarna nooit meer mag falen. ‘Alleen zij die geweldig durven te falen, kunnen ooit iets geweldigs bereiken’, zei Robert Kennedy ooit.

Meer weten over dit thema? Bekijk Angst
Deel dit artikel:
27 januari 2010 | Laatst gewijzigd op 20 september 2020

Lees ook deze artikelen

Had ik maar minder faalangst
Artikel

Had ik maar minder faalangst

Jitske Coenen (34) ‘Sinds mijn jeugd heb ik last van faalangst. Ik doe iets liever niet, dan dat ik erachter kom dat ik het niet...
‘We bieden een luisterend oor, dat is vaak al genoeg’
Branded content

‘We bieden een luisterend oor, dat is vaak al genoeg’

Gaat het even niet zo lekker? Dan kun je als jongvolwassene bellen of chatten met de Alles Oké? Supportlijn. Geen onderwerp is te...
Schrijver Griet op de Beeck over haar suïcidale gedachten
Artikel

Schrijver Griet op de Beeck over haar suïcidale gedachten

Na tien jaar lang te zijn misleid door haar therapeut, kreeg schrijver Griet Op de Beeck gedachten aan zelfdoding; alleen haar hon...
Schrijver Griet op de Beeck over haar suïcidale gedachten
Artikel

Schrijver Griet op de Beeck over haar suïcidale gedachten

Na tien jaar lang te zijn misleid door haar therapeut, kreeg schrijver Griet Op de Beeck gedachten aan zelfdoding; alleen haar hon...
‘Een vijf kan ook heel goed zijn’
Artikel

‘Een vijf kan ook heel goed zijn’

Studiestress, ruzie met je ouders – heel gewone puberkwesties zijn het soms, waar leerlingen mee aankloppen bij de schoolpsychol...
Ik ben bang om fouten te maken
Advies

Ik ben bang om fouten te maken

Ik weet dat fouten maken menselijk is, en dat iedereen moet leren. Maar toch ben ik bang om in mijn werk fouten te maken. En als i...
Van je faalangst af: het kan écht
Artikel

Van je faalangst af: het kan écht

Ben je chronisch besluiteloos, maak je niets af, heb je bij voorbaat een excuus voor een mislukking? Dan weet je hoe verlammend fa...
Hoe een psychologische test bijna de carrière van Henk (55) beëindigde
Artikel

Hoe een psychologische test bijna de carrière van Henk (55) beëindigde

‘Een assessment kan onderdeel zijn van de selectieprocedure’ – wie dit zinnetje ziet staan in een vacature, neemt meestal aa...
Flexibel, creatief en ondernemend
Verhaal

Flexibel, creatief en ondernemend

Vraag je je weleens af of je beroep over tien jaar nog bestaat? Terecht, die bezorgdheid. Maar mensen met de juiste instelling en ...
Jong en uitgeschakeld: wat is er aan de hand?
Artikel

Jong en uitgeschakeld: wat is er aan de hand?

Steeds meer jongeren voelen zich depressief, gestrest en angstig. Heeft alle aandacht voor psychische gezondheid misschien juist e...
5754