Autistisch en hoogbegaafd
Beste Peter,
Bij mij zijn onder andere de diagnoses depersonalisatie en derealisatie gesteld. Wat is het verschil tussen een hoogbegaafde autist en mij? Ik ben gedepersonaliseerd vanaf mijn vroegste jeugd; zo lang ik mij kan herinneren. Ik ben sociaal zeer onhandig en werd daardoor altijd gepest. Ik heb het boek van Sascha van Rood gelezen over autisme, depersonalisatie en derealisatie en ik herken niet alleen veel in depersonalisatie en derealisatie maar ook in autisme.
Ik ben hoogbegaafd en heb het idee dat dat mij mijn hele leven lang gered heeft uit moeilijke situaties. Ik praat makkelijk, maar puur door rationalisatie. Mijn psychiater gelooft niet in autisme en wil mij niet doorsturen naar een autismeteam. Maar ik herken zo veel. Lijken depersonalisatie, derealisatie en autisme op elkaar qua verschijnselen? Wat is uw mening? Zou ik een niet onderkende autist kunnen zijn?
Groetjes, Brigitte.
Beste Brigitte,
of jij autisme hebt kan ik niet beantwoorden. Dat vraagt uitgebreid en deskundig onderzoek. Belangrijk in het verschil tussen autisme en allerlei persoonlijkheidsstoornissen (dus ruimer dan depersonalisatie en derealisatie) is het gegeven dat er bij autisme altijd sprake is van een ’triade’ van stoornissen. Die triade verwijst naar stoornissen op ‘drie’ vlakken: het sociale, de communicatie en de verbeelding. Daarnaast is autisme per definitie aanwezig van op heel jonge leeftijd, terwijl persoonlijkheidsstoornissen pas ontstaan op latere leeftijd (voor dp en dr is de gemiddelde gerapporteerde ontstaansleeftijd bijvoorbeeld 16 jaar).
Indien jij al op het vlak van communicatie, verbeelding (in je spel) en de omgang met anderen problemen had op jonge leeftijd, dan zijn de symptomen die mogelijks wijzen op dp en dr onderdeel van een autistische stoornis. Ook mensen met autisme kunnen het gevoel hebben van vervreemd te zijn van zichzelf omdat ze vanuit hun autistische denkstijl te weinig samenhang ervaren bij zichzelf. De sensatie van een soort buitenstaander te zijn van jezelf, typerend voor dp, is echter geen kenmerk van autisme.
Mensen met autisme vinden het net moeilijk om over zichzelf te reflecteren. De
verschillende gevoelsdrempels bij mensen met autisme (hypo- en hypersensitiviteit) kunnen makkelijk verward worden met de ongevoeligheid bij dp, maar zijn van een totaal andere aard (geen psychologisch gegeven, maar puur sensorisch). In tegenstelling tot de derealisatie zijn mensen met autisme net hyperrealistisch. Ik ken geen mensen met autisme die het gevoel hebben in een droom te leven.
Voor mensen met autisme is de wereld ook vreemd, maar dat is geen derealisatie of vervreemding van de wereld, maar een gevolg van het feit dat ze veel zaken zuiver cognitief niet begrijpen. Kortom, oppervlakkig zijn er een aantal gelijkenissen (maar dat geldt voor heel wat persoonlijkheidsstoornissen), maar fundamenteel gaat het om verschillende stoornissen. Goed kijken naar de volledige triade, een grondig onderzoek van je denkstijl en een grondige anamnese (bevraging van je voorgeschiedenis) zouden een uitsluitsel moeten bieden.
Met vriendelijke groeten, Peter Vermeulen
Peter Vermeulen is pedagoog en als autismedeskundige werkzaam bij Autisme Centraal in België. Onderkenning van autisme bij normaal tot hoogbegaafde personen, is zijn specialisme. Hij schreef verschillende boeken over autisme. Plusabonnees stelden in de zomer van 2002 vragen vaan Peter Vermeulen.
