Als je partner porno kijkt: feiten en cijfers

Wanneer hun partner al onder de wol ligt, schuiven heel wat mannen ’s avonds laat nog éven achter de computer. Hij kijkt porno, een erotische chatsessie of een potje anonieme webcam-seks onder de schemerlamp. Maar soms loopt het uit de hand: een kwartiertje wordt een uur, en ‘af en toe’ wordt elke avond.

Seksuologe Hannie van ­Rijsingen behandelt steeds meer mannen die niet meer zonder porno kunnen. Ze begeleidt ook de partners van dwangmatige pornogebruikers. In haar praktijk ziet ze vooral de extreme gevallen. Maar hoe zit het met de rest van de Nederlanders? Hoe vinden zij het als hun partner naar sekssites surft of seksfilms kijkt?

Samen met Van Rijsingen deed Psychologie Magazine onderzoek. Ruim zevenhonderd mannen en vrouwen tussen de 18 en 64 jaar met een relatie werd gevraagd naar hun eigen pornogebruik en dat van hun man of vrouw.

Mannen kijken vaker porno dan vrouw denkt

Veel mannen met een partner kijken naar porno, laat het onderzoek zien. Ongeveer zes van de tien doen dat minimaal eens per maand. Bij de vrouwen is dat aantal een stuk lager: nog geen twee van de tien zijn minimaal maandelijks met porno bezig.

Opmerkelijk is dat het overgrote deel van de ondervraagden er niet of nauwelijks moeite mee heeft als hun partner porno kijkt – dat geldt zowel voor mannen als voor vrouwen. Ook vinden veruit de meesten dat het pornogebruik van hun partner geen of juist een positief effect heeft op hun relatie en hun beleving van seks.

Via een oproep op psychologiemagazine.nl laat een vrouw (28) bijvoorbeeld weten: ‘Mijn partner kijkt pornofilms en dat vind ik niet vervelend; ons seksleven is goed! Ik kijk ook vaak mee.’

Daarbij moet wel worden gezegd dat vrouwen niet precies op de hoogte zijn van wat hun partner allemaal uitspookt op pornogebied. Hun partners zijn er namelijk vaker mee bezig dan zij denken. Eén op de vijf mannen zegt dat zijn partner niets afweet van zijn pornogebruik.

Vooral de mate waarin mannen naar gratis internetporno surfen, wordt door vrouwen onderschat. Interessant is dat mannen het pornogebruik van hun partner juist óverschatten. Het lijkt er dus op dat mannen en vrouwen hun eigen gedrag als maatgevend zien.

Samen porno kijken om inspiratie op te doen

Wat ook opvalt, is dat bijna één op de drie stellen weleens samen porno kijkt. Een man (31): ‘We kijken naar gewone rechttoe, rechtaan porno. Het windt ons op. We vergeten dat het aanstaat en gaan dan zelf lekker aan de slag.’ Een vrouw (26): ‘We kijken samen naar soft-erotische films. Dat vinden we allebei erg prettig, maar we haken af als het te “hard” wordt.’

Mannen vinden het sowieso prima als hun partner porno kijkt. Voor vrouwen geldt dat vooral degenen die samen met hun partner kijken, er positief over zijn.

Mannen en vrouwen zeggen dat ze door porno vaker willen vrijen. Ook is hun seksleven gevarieerder en zijn hun grenzen op seksueel gebied verschoven. Ze doen samen inspiratie op.

Een mannelijke respondent schreef: ‘Porno is een interessante bron voor nieuwe opties. De ene keer denk je: dat lijkt me helemaal niets, de andere keer lijkt iets je leuk en dan probeer je dat uit.’

Vrouwen zeggen dat ze andere standjes of seksspeeltjes hebben ontdekt: ‘Ik ben ermee gaan experimenteren. Het heeft mijn seksleven verrijkt.’ En: ‘Ik kan nu meer genieten van seks, er is meer variatie, de seks is niet meer rechttoe, rechtaan.’

Dat mensen positief zijn over porno is voor onderzoeker en psychologe Ellen Laan geen verrassing: ‘Je hebt seksuele prikkels nodig om te vrijen, en porno geeft die prikkels.’ Ze raadt cliënten in haar praktijk soms dan ook aan om films te gebruiken.

‘Seks is namelijk gebaat bij variatie en nieuwigheid.’ Laan vindt het gebruik van porno weinig verschillen van het gebruik van fantasie. ‘Ook seksuele fantasieën stimuleren het seksleven, en die gaan meestal niet over de eigen partner. Seksuele fantasie was volgens Freud een signaal dat je iets tekortkomt. Maar nu blijkt dat fantasie eerder een afrodisiacum is dan een signaal van deprivatie. Wellicht geldt dat ook voor porno.’

Porno – een deuk in het vertrouwen

Toch valt op dat vrouwen veel minder positief zijn over het pornogebruik van hun partner dan mannen. Als hun partner porno kijkt, heeft ongeveer één op de tien vrouwen daar in elk geval ‘een beetje een probleem’ mee, terwijl dat slechts bij één op de ­honderd mannen het geval is.

Vrouwen vinden het vooral niet fijn als hun partner in zijn eentje porno kijkt: ongeveer een kwart van hen heeft daar bezwaar tegen. Als vrouwen samen met hun partner kijken, geldt dat slechts voor 3 procent.

‘Het voelde als vreemdgaan,’ schrijft een van de vrouwelijke respondenten, ‘het grenzeloze vertrouwen heeft daardoor een deuk gekregen.’ En: ‘Ik wil dat ík hem opwind, en niet seksboekjes of seksfilms.’

Via de website liet een vrouw (28) weten: ‘Porno beïnvloedt de mate waarin we intiem zijn. Porno kijken is minder inspannend dan seks en je kunt het altijd doen. Lekker makkelijk, en dat vind ik niet fijn. Hiertegenover staat dat hij er inspiratie uit haalt, en daar heb ik niks op tegen.’

Een ander (37) schreef: ‘Over het algemeen vind ik het niet erg, want iedereen heeft af en toe zin om naar “iets anders” te kijken en ervaring op te doen. Wat ik vervelend vind, is dat hij steeds minder zin heeft om met míj te vrijen.’

Seksuologe Hannie van Rijsingen veronderstelt dat het percentage vrouwen dat moeite heeft met het pornogebruik van haar partner in werkelijkheid hoger ligt dan uit het onderzoek blijkt.

‘Veel vrouwen vinden het niet leuk als hun man zich opgeilt aan porno voordat hij met haar wil vrijen. Ze ervaren dit niet als een bevestiging van het feit dat hij hen waardeert en aantrekkelijk vindt.’

Andere vrouwen beseffen niet eens dat ze er een probleem mee hebben, zegt ze. ‘Ze zitten gevangen in de mythe dat alles maar moet kunnen. Ze denken: elke man kijkt porno, dus het is heel normaal dat de mijne het doet. Maar als veel mensen het doen, wil dat niet zeggen dat het goed is voor een gezonde seksualiteitsbeleving.’

Onzeker over je sexappeal

Van Rijsingen wijst op de vrouwen die in het onderzoek zeggen dat ze geen probleem hebben met het pornogedrag van hun partner, maar wél allerlei negatieve gevolgen onderschrijven. Zo heeft toch 21 procent van hen er moeite mee als hun partner na het porno kijken met hen wil vrijen.

Een vrouwelijke respondent: ‘Ik knap erop af als hij eerst porno heeft gekeken en dan met mij naar bed wil. Dan voel ik me op de tweede plaats gezet.’ Ook zegt één op de tien vrouwen dat ze andere seksuele dingen is gaan doen dan ze eigenlijk wil. Eenzelfde aantal zegt dat ze het gedrag van haar partner probeert te negeren.

Een ander negatief gevolg dat vrouwen rapporteren, is dat ze onzeker zijn over hun eigen seksuele aantrekkelijkheid. Vooral de vrouwen die het porno­gedrag van hun partner als een probleem zien, voelen zich seksueel onaantrekkelijk (44 procent).

Maar ook van de vrouwen die zeggen dat ze geen moeite hebben met het pornogebruik van hun partner, twijfelt bijna een derde aan haar eigen sexappeal. ‘Ik ben wat aan de maat en deze dames zijn altijd slank’, schrijft een van de vrouwen. Een ander: ‘Ik vind het storend, het doet mijn zelfvertrouwen geen goed.’

Ook Laan ziet het effect van porno op vrouwen: ‘Sommige vrouwen scheren bijvoorbeeld hun geslachtsdelen kaal terwijl ze dat eigenlijk niet prettig vinden aanvoelen. Er zijn zelfs jongens die niet wéten dat een vrouw schaamhaar heeft. En dan heb ik het nog niet eens over schaamlipcorrecties die vrouwen laten uitvoeren om op het beeld te lijken dat ze bij porno zien.’

Vrouwonvriendelijke porno

Van alle vrouwen met een porno kijkende partner reageert ongeveer een kwart instemmend op de stelling: ‘Ik heb vooral moeite met de inhoud van de porno.’

Het heeft niet alleen te maken met extreme vormen van porno, maar ook met het feit dat ‘gewone’ porno vaak vrouwonvriendelijk is.

Ook Laan onderschrijft deze stelling: ‘De meeste erotica zijn op mannen gericht; er is weinig aandacht voor het plezier van de vrouw. Denk aan films waarin vrouwen als sletten worden neergezet, en beelden waarin wordt klaargekomen in het gezicht van de vrouw.

Of neem het voorbeeld van anale seks: in mijn praktijk zeggen negen op de tien vrouwen dat ze dit liever niet willen, terwijl in heel veel seksfilms wordt gedaan alsof vrouwen dat het meest geweldige vinden wat er is. Sommige vrouwen krijgen daardoor het idee dat ze dat óók lekker zouden moeten vinden.’

Als je man naar extreme porno kijkt

En wat doe je als je erachter komt dat je partner naar meer extreme vormen van porno kijkt? Op ­internet zijn maar een paar muisklikken nodig om dierenseks en verkrachtingsporno op het scherm te krijgen.

Laan: ‘Als mensen naar verkrachtingsporno kijken, betekent dat niet dat ze zelf ook vrouwen willen verkrachten. Seksuele beelden brengen sowieso een lichamelijke reactie teweeg, ongeacht de inhoud ervan.

Daarbij raakt iedereen op een andere manier seksueel geconditioneerd. Maar ik zou er zelf wel moeite mee hebben als mijn partner naar extreme porno zou kijken, en ik zou willen weten wat hij daar opwindend aan vindt.’

Volgens Van Rijsingen zoeken sommige mensen naar zulke beelden omdat ze niet met hun gevoel in contact staan. ‘Dan moeten er wel extreme prikkels aan te pas komen om nog maar íéts te kunnen voelen. Dat je op zoek gaat naar zulke beelden is eerder een gebrek aan opwinding dan een overmaat eraan.’

Of je het nu prima vindt dat je partner met porno bezig is, je er samen naar kijkt of juist problemen hebt met het gedrag van je partner: zaak is dat je er samen over kunt praten en respect hebt voor elkaars gevoel en mening.

Volgens Van Rijsingen moeten vrouwen stelling durven nemen als ze het porno­gebruik van hun partner niet zien zitten. ‘Dat is ook de boodschap die ik vrouwen wil meegeven in mijn nieuwe boek over dit onderwerp, Onzichtbare ontrouw.

Want vrouwen zeggen er vaak niets van, óf ze zwaaien meteen met hun vingertje: “Jij mag dat niet doen.” Zeg tegen je partner wat zijn porno­gebruik met je doet en hoe je je daarbij voelt. Dan is hij veel meer geneigd rekening met je te houden.’

Opwindend voor allebei: zo kan het ook

De Vlaamse seksuoloog Frederik Feys publiceerde op zijn website richtlijnen voor het probleemloos gebruik van porno in een relatie. De belangrijkste? Probeer met je partner te praten over het gebruik van porno en respecteer de mening en het gevoel van de ander.

1. Wees selectief in het gebruik van porno, zeker als je er samen met je partner naar kijkt. Ga op zoek naar iets wat voor jullie beiden én opwindend én aanvaardbaar is. Wat vrouwen in ieder geval niet opwindend vinden? Lelijke mannen in combinatie met bloedmooie vrouwen, en scènes waarin wordt klaargekomen in het gezicht van de vrouw, aldus The porn report.
2. Blijf in contact met elkaar. Luister naar elkaar en heb respect voor elkaars mening en gevoel. Als je je ongemakkelijk voelt door het gebruik van seksueel expliciet ­materiaal door uw partner, laat hem of haar dat weten.
3. Het lijkt voor de hand liggend, maar: zie alles in perspectief. Houd werkelijkheid en verbeelding uit elkaar. De mensen in porno zijn acteurs. De modellen worden aantrekkelijker gemaakt met make-up en plastische chirurgie.
4. Je echte partner is altijd beter dan een plaatje. Als je het daarmee oneens bent, is het nodig om je seksleven ernstig te herzien. Misschien is er een dieper liggend persoonlijk probleem of een relatieprobleem tussen beide partners? Zoek in dat geval therapie.
5. Als je de hoofdgebruiker bent van porno, denk dan ook aan de gevoelens van je partner. Deze kan zich genegeerd voelen, onbekwaam of tweede keus.
6. Daalt je seksfrequentie in bed terwijl je pornogebruik juist toeneemt? Stop dan met porno kijken en concentreer je energie op je liefdesrelatie.
7. Het is zaak dat beide partners zich goed voelen bij de frequentie van pornogebruik. In het onderzoek door Psychologie Magazine vond ongeveer één op de twintig respondenten dat zijn of haar partner te vaak met porno bezig is.
8. Porno is geen vervanging van seksuele intimiteit. Dat is iets dat wordt beleefd tussen mensen van vlees en bloed.
9. Als porno iets is wat je alle dagen bezighoudt; als het ertoe leidt dat je activiteiten die je vroeger leuk vond nu niet meer doet; dan is het mogelijk dat je dwangmatig met seks bezig bent. Neem in dat geval contact op met je huisarts.
10. Bevalt het idee van porno je wel, maar spreken de films of afbeeldingen je niet aan, dan kunt je je fantasieën bespreken met je partner. Dit is voor veel stellen een van de beste manieren om leuke seks te beleven.

Maakt porno gewelddadig?

Heeft porno een negatieve invloed? Daarover bestaat geen wetenschappelijke consensus. Sinds de jaren zeventig zijn sociale wetenschappers op zoek naar de effecten ervan.

Sommige experimenten suggereren dat mannen na het bekijken van gewelddadige porno agressiever zijn tegenover vrouwen, milder denken over verkrachting en geweld tegen vrouwen, en het vaker eens zijn met stellingen als ‘Als een vrouw tijdens het liften wordt verkracht, is dat haar eigen schuld’.

Maar andere onderzoekers hadden deze bevindingen niet. Bovendien is het de vraag in hoeverre deze laboratoriumstudies zijn te vertalen naar pornogebruik en -gedrag in het dagelijks leven.

Vragenlijstonderzoek onder pornogebruikers laat weer iets heel anders zien: pornoconsumenten zouden dezelfde kijk op vrouwen hebben als niet-gebruikers – en soms zelfs een meer vrouwvriendelijke.

Alan McKee, Katherine Albury, Catharine Lumby, The porn report, Melbourne University Press