De vraag

Ik wil af van mijn paniekaanvallen

Ik heb al een tijdje een angststoornis – ik ben bang om over te geven. Hierdoor heb ik ook paniekaanvallen en heb ik het gevoel dat ik mijzelf (soms) niet gerust kan stellen.

Ik heb van mijn therapeut al een aantal dingen geleerd. Toch vind ik het heel moeilijk om me te kunnen concentreren op bijvoorbeeld ademhalingsoefeningen. Mijn vraag is dan ook: hoe kom je van paniekaanvallen af?

Het advies

Expert

Ad de Jongh

Angst en trauma

Zoals bij mensen met een zogenaamde paniekstoornis de ‘angst voor de angst’ centraal staat, staat bij mensen met de fobie die jij hebt de angst voor misselijkheid centraal.

Vicieuze cirkel van angst en paniek

Angst en schrik leiden tot allerlei lichamelijke angstreacties (zoals hartkloppingen, zweten hyperventilatie, duizeligheid en misselijkheid). Zo ontstaat dikwijls een keten aan reacties die de fobie in stand houdt.

In feite zijn hartkloppingen en misselijkheid vaak onschuldige lichamelijke verschijnselen. Mensen met deze specifieke fobie schatten zulke symptomen doorgaans echter (te) snel in als tekenen van gevaar, en als aanwijzingen die duiden op naderend controleverlies. Daarom vermijden ze bepaalde plaatsen uit angst voor misselijkheid of overgeven. Zoals winkels en ziekenhuizen, omdat ze denken dat ze uit die situaties niet snel weg kunnen.

Het is dus vooral de negatieve of catastrofale gedachtegang die de kern (‘motor’) van het angstprobleem is. Want hierdoor wordt telkens een nieuwe keten van lichamelijke reacties in gang gezet. Als deze vervolgens opnieuw negatief worden geïnterpreteerd – en als een bevestiging van het voorspelde onheil worden beschouwd (‘Zie je wel, het wordt erger; nu gaat het mis’) – dan leidt dit niet zelden tot een heuse paniekaanval.

Maar hoe kom je van die paniekaanvallen af?

Om de paniek onder controle te brengen moet je deze vicieuze cirkel dus doorbreken. Dat kan je doen door je aandacht op de angstreacties en de negatieve gedachtegang te verschuiven. En door jezelf af te leiden als je in een paniekcirkel terecht dreigt te komen. Ik leer mijn patiënten daarvoor deze technieken aan:

  • Jezelf afleiden. Bijvoorbeeld heldere concrete herinneringen oproepen aan prettige gebeurtenissen (zoals een fijne vakantie) of fantaseren over bepaalde zaken (‘Wat zou ik doen als ik een miljoen zou winnen?’).
  • Het maken van rekensommetjes. Bijvoorbeeld zo ver mogelijk terugtellen van 1000 in 7-tallen. Of: denken aan een dier beginnend met de letter A, B, C etc. Op dit gebied is natuurlijk alles mogelijk, maar het blijven slechts hulpmiddelen om de zaken zoveel mogelijk onder controle te houden.

Hoe cognitieve gedragstherapie werkt

Van een fobie afkomen lukt vaak niet zonder psychotherapie, soms in combinatie met medicatie. De therapie van eerste keuze is cognitieve gedragstherapie. Een belangrijk onderdeel van deze therapie is het ‘uitdagen’ en veranderen van de rampgedachten. Vaak wordt daarbij gebruik gemaakt van zogenaamde gedragsexperimenten om deze veranderingen te stimuleren.

In de praktijk vindt dan exposure (blootstelling) plaats, maar de nadruk ligt vooral op herinterpretatie en ‘falsificatie’ van de negatieve voorspellingen. Ook leer je in met cognitieve gedragstherapie bepaalde coping-technieken, zoals ontspanning en ademhalingsregulatie.

EMDR bij angst en paniek

Een andere methode is EMDR, zie emdr.nl. Daarbij ligt de nadruk op het ‘verwerken’ van de herinneringen aan de gebeurtenissen waarna de klachten zijn begonnen of erger zijn geworden. Zo haal je als het ware de pin uit de granaat van het rampdenken.

Ik hoop dat je hier iets aan hebt.

Meer weten over dit thema? Bekijk Angst
Vind een betrouwbare coach via Coachfinder
Coachfinder

Vind een betrouwbare coach via Coachfinder

Coaching is een belangrijke stap in zelfontwikkeling. Maar de juiste coach vinden blijkt nog niet zo eenvoudig. Coachfinder helpt je in je zoektocht naar een coach die bij je past.

Vind je ideale coach
Deel dit artikel:
7 november 2008 | Laatst gewijzigd op 20 september 2020

Lees ook deze artikelen

Magneettherapie voor psychopaten
Artikel

Magneettherapie voor psychopaten

Psychopaten zijn ongevoelig voor standaardtherapie. Psychiater Frank Koerselman van de Universiteit Utrecht heeft nu echter iets n...
5 tips om je brein te prikkelen met water
Branded content

5 tips om je brein te prikkelen met water

In, op of bij het water zijn heeft een heilzaam effect op ons. Het nodigt uit tot actie én ontspanning. En dat is precies waarnaa...
De mooiste familieverhalen
Artikel

De mooiste familieverhalen

‘Welke rol had je in het gezin waarin je opgroeide? We zijn benieuwd naar je verhaal,’ luidde onze oproep. Tachtig lezers zett...
De mooiste familieverhalen
Artikel

De mooiste familieverhalen

‘Welke rol had je in het gezin waarin je opgroeide? We zijn benieuwd naar je verhaal,’ luidde onze oproep. Tachtig lezers zett...
Ik wil af van mijn angst voor bloed
Advies

Ik wil af van mijn angst voor bloed

Heeft u ook tips voor mensen met niet-traumagerelateerde fobieën? Ik heb een injectiefobie/bloedfobie die erfelijk lijkt te zijn....
Ik blijf gevoelig voor spanning
Advies

Ik blijf gevoelig voor spanning

Ik ben 48 jaar en heb ruim 15 jaar last gehad van een gegeneraliseerde angststoornis. Als kind was ik al bang – een combinat...
Rijschool voor mensen met rijangst
Advies

Rijschool voor mensen met rijangst

Jaren geleden heb ik mijn rijbewijs gehaald, maar uit rijangst rijd ik niet. Nieuwe rijlessen stel ik ook uit vanwege die angst. G...
Bij elke stap meer inspiratie
Artikel

Bij elke stap meer inspiratie

Sigmund Freud was een stevige wandelaar, Gustav Mahler noteerde ideeën tijdens urenlange zwerftochten en Charles Dickens zocht op...
Geen oog voor mijn gevoelens
Advies

Geen oog voor mijn gevoelens

Beste Annette, Mijn echtgenoot en ik zijn zeven jaar samen en hebben altijd al een stroeve relatie gehad. Omdat we veel van elkaar...
Arne Öhman: ‘Niemand heeft een fobie voor bloemen’
Interview

Arne Öhman: ‘Niemand heeft een fobie voor bloemen’

Hoe kan het dat veel mensen een fobie hebben voor slangen en spinnen, en niet voor auto’s of geweren? ‘Terwijl die jaarlijks v...
6945