Stap 1: Erken en benoem wat je hebt gedaan
Je eigen aandeel erkennen is de eerste stap in het herstellen van de relatie. Benoem expliciet wat je fout hebt gedaan en erken wat het effect daarvan op de ander is. ‘Ik heb je pijn gedaan door achter je rug te roddelen, dat spijt me heel erg.’
Valkuilen bij het goedmaken: vage of onvolledige excuses (‘Sorry voor wat er gisteren is gebeurd’), de indirecte vorm gebruiken (‘Er zijn fouten gemaakt’ in plaats van ‘Ik heb fouten gemaakt’) en de verantwoordelijkheid bij de ander leggen (‘Als je gekwetst bent, dan spijt me dat’).
Stap 2: Geef een verklaring
Want doe je dat niet, dan vindt de ontvangende partij het excuus onvolledig, zegt Lazare. Een bedrogen partner wil weten waarom de ander is vreemdgegaan, het slachtoffer van een overval wil weten waarom de dader het op hem had gemunt, je schoonzus waarom je haar hebt gekwetst door kritiek te leveren op haar kookkunsten.
‘Een effectieve verklaring laat zien dat wat je gedaan hebt, niet representatief is voor wie je bent.’ Je kunt bijvoorbeeld aandragen dat je moe, ziek, dronken, of verliefd was, en dat het niet weer zal gebeuren.
Zo’n verklaring beschermt je zelfbeeld, schrijft Lazare in het tijdschrift Psychology Today, en heeft als effect dat de ander zich in de toekomst veilig bij je voelt.
Stap 3: Toon berouw
Wil je het goedmaken met een vriend of je partner na een ruzie? Laat dan zien dat je je schuldig voelt over wat er is gebeurd, zegt Lazare; dat is essentieel voor als je wilt worden vergeven.
Training Houd me vast (voor jou en je partner)
- Leer elkaar écht zien en begrijpen
- Ontdek hoe jullie pijnlijke momenten uit het verleden kunnen loslaten
- Officiële Emotionally Focused Therapy (EFT) training van Sue Johnson
- Met het boek Houd me vast van Sue Johnson
195,-
Als voorbeeld van een dader zonder wroeging noemt hij Timothy McVeigh, die een bomslag pleegde in Oklahoma City waarbij 168 mensen omkwamen, onder wie 19 kinderen. ‘Hij koketteerde met zijn gebrek aan wroeging door naar de gedode kinderen te verwijzen als “indirecte schade”.
Stap 4: Bied iets aan ter compensatie
Lazare: ‘Soms zijn woorden niet genoeg. Een open aanbod als “Laat me weten als er iets is wat ik kan doen,” kan nodig zijn. Het goedmaken kan soms een financiële compensatie vergen.
Het vervangen van een ding dat je hebt kapotgemaakt, of een vriend terugbetalen voor een voorstelling waarbij je niet kwam opdagen, kan essentieel zijn om de relatie te herstellen.’
Beter geen excuus dan een slecht excuus
Hoewel volgens sommige deskundigen een halfhartig excuus beter is dan géén excuus, bewijst onderzoek van Jennifer Robbennolt van de University of Missouri het tegenovergestelde.
Amerikaanse proefpersonen kregen een verhaal te lezen over een ongeluk waarbij een fietser een voetganger aanreed. Ze moesten zich inleven in de gewonde partij en besluiten of ze een schikkingsvoorstel van de fietser zouden accepteren.
De onderzoekers ontdekten dat wanneer een volledig excuus werd gegeven, waarin de dader zijn spijt betuigde én erkende dat het zijn schuld was, bijna driekwart van de slachtoffers het aanbod aannam.
Degenen die een gedeeltelijk excuus (sorry zonder schuldbekentenis) kregen, deden dat slechts in 35 procent van de gevallen. Zelfs slachtoffers die géén excuus waren nog eerder geneigd om te schikken, 52 procent deed dat in dat geval.
Hoe kan ik het goedmaken?
Peuters vinden het al erg om iemand per ongeluk schade te berokkenen. Dat concluderen psychologen uit onderzoek waarin ze 133 Duitse 2- en 3-jarigen lieten spelen met een treintje dat water vervoerde.
Hun volwassen medespeler vroeg om water; daarop startte de ene keer de peuter, de andere keer een volwassene het treintje. Bij de medespeler aangekomen lieten de onderzoekers het treintje stiekem ontsporen en zo water morsen. Daarop gaf óf de volwassene het slachtoffer snel een handdoek, óf de kinderen kregen ruim de tijd om dat te doen.
Had een volwassene het treintje gestart, dan waren peuters niet echt van slag van het ongeluk. Maar als ze het treintje zelf hadden gestart, waren ze duidelijk onder de indruk. Zeker als ze daarna niet de kans kregen het slachtoffer te hulp te schieten.
Dit laat volgens de onderzoekers zien dat tweejarigen al willen helpen vanuit schuldgevoelens, om zo een goede relatie te behouden met het ‘slachtoffer’.
