De vraag

Valt empathie te leren?

Sommige mensen hebben heel weinig inlevingsvermogen. Wellicht om zichzelf te beschermen, of uit puur onvermogen. Meestal kan ik het wel relativeren, maar nu betreft het mijn schoonouders: de opa en oma van mijn kinderen. Ik kan wel stellen dat hun inlevingsvermogen heel beperkt is.

Ik geloof niet dat het een kwestie is van niet willen. Eerder puur onvermogen, dat overschaduwd wordt door een grote dosis egoïsme. Gelukkig is mijn vriend, hun oudste zoon, totaal niet zo. Ik zie wel fracties van hun onvermogen terug in hun andere kinderen.

Ik vind het moeilijk om het gedrag van mijn schoonouders te verklaren aan mijn kinderen van twee en acht jaar. Veel volwassen familieleden en vrienden begrijpen het al niet, laat staan kinderen… Nature of nurture – hoe ligt die verhouding? In hoeverre kan ik mijn kinderen beschermen en behoeden voor dit gedrag? Hoe is dit gedrag überhaupt te verklaren? En bestaat er zoiets als een cursus empathie?

Het advies

Mensen kunnen inderdaad heel erg verschillen in empathisch vermogen. Om een extreem voorbeeld te noemen: psychopaten hebben vaak totaal geen besef van de pijn die ze hun slachtoffers aandoen. Waardoor ontstaan die verschillen?

Verschillen in empathie: de oorzaken

Voor een deel zullen verschillen in empathie zeker erfelijk bepaald zijn. Maar ingrijpende traumatische gebeurtenissen en je hechtingsstijl (hoe je moeder in het algemeen reageerde als je als kind huilde) kunnen daarbij zeker een rol spelen. Dat geldt ook voor leerprocessen: realiseer je dat artsen en hulpverleners in staat moeten zijn om hun empatisch vermogen uit te schakelen, anders zouden ze misschien zelfs geen goede zorg kunnen leveren!

Cursus empathie bij kleuters

De andere kant van het verhaal is dat empathisch vermogen ook kan worden aangeleerd. In Duitsland loopt er een zeer interessant project bij kleuters: op school kijken ze toe hoe een moeder haar baby voedt en verzorgt. Constant vragen begeleiders daarbij vragen zoals ‘Wat voelt de baby nu?’, ‘Is de moeder nu boos?’, en ‘Waaraan kun je zien dat de baby nu voldaan is?’.

Die training heeft een verbluffend positief effect op het welbevinden van de kinderen. Ze gaan zich er beter door voelen en vertonen minder probleemgedrag. Kortom, het lijkt erop dat je empathie kunt aanleren en dat je er zelf ook nog beter van wordt.

Meer weten over dit thema? Bekijk Emoties
Deel dit artikel:
25 mei 2010 | Laatst gewijzigd op 20 september 2020

Lees ook deze artikelen

Mini-empathie-test
Kort

Mini-empathie-test

Ben je affectief empathisch, en dus gevoelig voor gevoelens van anderen? Of ben je cognitief empathisch: je kunt andermans gevoele...
Dit doet het weer met je gemoed
Branded content

Dit doet het weer met je gemoed

Vrolijk als de zon schijnt, moe en somber als het regent? Héél normaal, want het weer heeft wel degelijk invloed op hoe je je vo...
Moe? Deze onverwachte energievreters kunnen de oorzaak zijn
Artikel

Moe? Deze onverwachte energievreters kunnen de oorzaak zijn

Je voelt je altijd moe, maar waar komt dat vandaan? Je slaapt goed, eet gezond en je beweegt genoeg. Deze vier onverwachte energie...
Moe? Deze onverwachte energievreters kunnen de oorzaak zijn
Artikel

Moe? Deze onverwachte energievreters kunnen de oorzaak zijn

Je voelt je altijd moe, maar waar komt dat vandaan? Je slaapt goed, eet gezond en je beweegt genoeg. Deze vier onverwachte energie...
Onderzoekers weten het zeker: baby’s hebben ook empathie
Kort

Onderzoekers weten het zeker: baby’s hebben ook empathie

Baby’s zijn sociaal slimmer dan altijd werd gedacht, blijkt uit een Israëlische studie.
Ode aan het quiet ego
Artikel

Ode aan het quiet ego

We leven in een maatschappij van luide ego’s: wie mee wil tellen, moet van zich laten horen. Maar juist als we het volume wat la...
Wat als je partner Asperger heeft?
Artikel

Wat als je partner Asperger heeft?

Hoe is het om je leven te delen met een man die emotioneel onbereikbaar is? Wil Swinkels (43) heeft het syndroom van Asperger: doo...
Het empathische brein
Recensie

Het empathische brein

1 Het leest als een vlot verhaal, met daarin als hoofdpersonages spiegelneuronen, die interessante avonturen beleven. Spiegelneuro...
Jammer joh! Het verboden genoegen van leedvermaak
Artikel

Jammer joh! Het verboden genoegen van leedvermaak

Lachen om de pech van een ander: eigenlijk is het ongepast. Toch is leedvermaak een positieve emotie, volgens sociaal-psychologen....
Wat niet weet…
Verhaal

Wat niet weet…

5463