Ons brein is hyperalert op naakt
Onze hersenen reageren extreem op het zien van stukjes bloot lichaam. Hoe minder kleren, hoe heftiger de respons, blijkt uit Fins hersenonderzoek. Het brein reageert het sterkst op plaatjes van naakte mensen, daarna op die van mensen in badkleding en tot slot die van geklede mensen. De reactie op naakt is zelfs sterker dan die op gezichten, iets wat de onderzoekers verbaasde. De voorliefde van onze hersenen voor bloot zit volgens de onderzoekers ingebakken en is essentieel voor het voortbestaan van de soort. Zonder kleding is het immers veel gemakkelijker te zien of iemand een geschikte en gezonde partner is, en zonder een laagje textiel ertussen gaat voortplanten ook makkelijker.
Kalmeer je lichaam, kalmeer je geest
- Leer je omgaan met overprikkeling en overspoeling
- Ontwikkel je meer lichaamsbewustzijn
- Creëer je meer balans met behulp van de polyvagaaltheorie
69,-
In bikini ben je minder slim (maar niet in zwembroek)
Raar, maar waar: schaars gekleed zijn heeft zijn weerslag op onze cognitieve capaciteiten. In een klassiek onderzoek legde de Amerikaanse hoogleraar psychologe Barbara Fredrickson wiskundige problemen voor aan vrouwen die hetzij een trui, hetzij een bikini droegen. Bikinidraagsters scoorden minder goed. Mannen in zwembroek hadden geen last van dit effect.
De Australische hoogleraar Marika Tiggemann ontdekte recenter dat zelfs dénken aan ons naakte lichaam ons kwetsbaar maakt. De psychologe vroeg vrouwen om zich voor te stellen dat ze in zwemkleding in een pashokje stonden of langs een groepje mensen over het strand liepen, of dat ze precies hetzelfde deden maar dan met jeans en trui aan. Wat bleek? Nadat de vrouwen zich hadden verbeeld dat ze zwemkleding aanhadden, waren ze in een slechtere stemming en dachten ze minder positief over zichzelf; dat gold zowel voor de vrouwen met een ondergewicht, als voor vrouwen met een normaal gewicht of overgewicht – maar voor de laatste groep gold het het sterkst.
Tiggeman: ‘Badkleding dragen lijkt voor veel vrouwen een negatieve ervaring te zijn, waarschijnlijk omdat zo weinigen voldoen aan het heersende schoonheidsideaal.’ Kleding biedt volgens haar niet alleen bescherming tegen de elementen, maar vormt ook een psychologische buffer. ‘Onze kleren dragen en kiezen we iedere dag, ze zijn het beheersbare deel van ons uiterlijk, terwijl onze lichaamsvorm dat niet is.’
Schaamte voor bloot is een afspraak
Natuurlijk zijn er mensen die op de eerste warme dag zonder aarzeling hun kleren van hun lijf rukken en in tanga over het strand paraderen, maar de meesten van ons moeten toch wel even slikken voordat we ons witte wintervel aan de rest van de wereld tonen. Een Engelse enquête onder ruim drieduizend vrouwen liet bijvoorbeeld zien dat driekwart last heeft van bikinistress. En ook mannen tobben over hun blote lichaam: vooral over hun gebrek aan spieren en over hun bierbuik, blijkt uit onderzoek van de West of England-universiteit.
De Californische evolutionair antropoloog Dan Fessler heeft een opmerkelijke verklaring voor de schaamte voor ons (half)naakte lichaam. Die komt voort uit onze grotendeels monogame manier van leven, zegt hij in een BBC-documentaire over naaktheid. Het verbergen van ons adams- en evakostuum is een afspraak die we met zijn allen hebben gemaakt om de monogamie te waarborgen. Door onze geslachtsdelen te bedekken laten we zien dat we niet openstaan voor seks met een ander dan onze partner. Zijn we niet gepast gekleed en onttrekken we ons dus aan die collectieve afspraak, dan schamen we ons. Fesslers theorie lijkt een verklaring te geven voor het feit dat op plaatsen waar we ons wél collectief blootgeven, zoals in de sauna, erotiek vaak uit den boze is.
Naakte mensen hebben meer emoties (denken we)
Veranderen onze mentale capaciteiten als we onze kleren uittrekken? Wel in de ogen van anderen, ontdekte een Amerikaans onderzoeksteam. Lang werd gedacht dat we naakte mensen – vooral vrouwen – als minder menselijk zien, als lustobjecten. Maar nu blijkt dat iets ingewikkelder in elkaar te zitten. In een serie experimenten lieten de onderzoekers proefpersonen foto’s van de modellen Aron en Erin zien. Soms was alleen het hoofd van het model te zien, soms ook hun torso (geheel bloot of met bikini aan).
Training Leer loslaten
- Leer accepteren in plaats van vechten
- Leer de controle los te laten
- Leer te leven volgens je waarden
79,-
De onderzoekers kwamen erachter dat we mensen zonder kleren minder competent vinden, maar dat we ze wél een rijker gevoelsleven toekennen. Wanneer er meer bloot te zien was, meenden proefpersonen bijvoorbeeld dat Erin en Aron minder goed waren in plannen, maar juist ook dat ze meer plezier of honger konden ervaren. Ook vonden proefpersonen dat de naakte Erin en Aron meer bescherming verdienden en gevoeliger waren. Conclusie van de onderzoekers: ‘We zien mensen zonder kleren niet als objecten zonder gedachten, maar we kennen ze een ander soort gedachten toe.’
Na twee etmalen voelt naaktheid normaal
Veel kinderen beginnen rond hun zesde jaar een vorm van preutsheid te ontwikkelen, aldus psychologen. Kinderen willen dan niet meer dat iedereen hen in hun blootje ziet, of gaan voortaan liever niet meer met de ouder van het andere geslacht mee naar het toilet. Hoewel er natuurlijk ook kinderen zijn die tot hun puberteit onbekommerd in hun blootje rondlopen.
Schaamte voor ons naakte lichaam is dus niet iets waarmee we worden geboren. Kunnen we die schaamte dan ook weer afleren, zelfs als we geen doorgewinterde naaktstrandgangers zijn? Ja, bewees een BBC-documentaire. Daarin deden acht mensen – die nog nooit publiek uit de kleren waren gegaan – volledig bloot allerlei experimenten. Na 48 uur waren ze al enorm op hun gemak, en stonden ze met een glaasje in de hand gezellig naakt met elkaar te keuvelen. //
