Huisarts Bram Tjaden vertelt ‘Euthanasie is geen koel en rationeel proces’

Bram Tjaden (1953) is huisarts-opleider in Zeist en mindfulnesstrainer voor huisartsen. Hij was lang tegen euthanasie.
‘Lange tijd was ik ervan overtuigd dat ingrijpen in het proces van sterven niet hoorde. De dood is, net als geboorte, een mysterie. Het is het ultieme loslaten, daar paste geen datumprikker bij.

Doordat ik me heb verdiept in mindfulness ben ik empathischer geworden. Ik leerde om begrip op te brengen voor de overtuiging van anderen. Daardoor zei ik niet meteen “nee” toen begin dit jaar een zieke, oudere patiënt me vertelde dat het “wel afgelopen mocht zijn”. Ik stelde me open voor zijn wens. Ik was er eigenlijk wel benieuwd naar. Van collega’s hoorde ik vaak verhalen over hoe intens zo’n euthanasie was: soms emotioneel en belastend, maar vooral indrukwekkend.
Na overleg besloten we dat hulp bij zelfdoding het beste bij deze man paste. Ik zou een drankje voor hem klaarzetten, dat hij zelf zou pakken en opdrinken. De zorgvuldigheid waarmee we tot dat besluit kwamen, raakte me. Alle voorbereidingen – de gesprekken, maar ook alle administratie – leken op een ritueel. Mijn vrees dat euthanasie een koel en rationeel proces zou zijn, bleek ongegrond.’

Er was maar 100 milliliter nodig van het dodelijke drankje, dat venijnig bitter schijnt te zijn. Ik keek toe terwijl de oude man het bekertje leegdronk. Dat deed hij met een gretigheid waaruit sprak: ik wil dood. Vooraf had hij besloten dat hij na het middel nog een glas wijn nam en dan zou wegsoezen, terwijl hij een foto van zijn familie bij zich hield. Zijn geliefden stonden op de gang te wachten. Hij wilde dit alleen doen.

De dood bleek onvoorspelbaar. Binnen een paar minuten was hij diep in slaap, veel sneller dan we hadden verwacht. Na tien minuten was hij overleden. Ik voelde me dankbaar dat ik aanwezig mocht zijn bij dat belangrijke moment waarop iemand overgaat naar de andere kant.
Na afloop fietste ik naar huis. Op de heenweg had de dood op me gewacht. Nu werd ik overspoeld door de energie van al het leven om me heen: mensen, bomen, planten, dieren. Tegelijkertijd voelde ik opluchting en tevredenheid: ik had mijn patiënt kunnen geven waar hij zo naar verlangde, het einde van dat leven.’

» In Psychologie Magazine vertellen Bram Tjaden en vier andere artsen over een levensbeëindiging die ze nooit zullen vergeten. ‘Ik stelde mezelf gerust: je doet hier goed aan. Dit is goed.’ Lees de volledige interviews hier.

Vind je deze video leuk? Abonneer je op ons YouTube-kanaal, er volgen nog veel meer video’s.