Neuropsycholoog Erik Scherder over 3 ingrediënten voor een lang leven

Voor het televisieprogramma Erik Scherder zoekt: Het Geheim van Methusalem bezocht hij verschillende landen waar de gemiddelde leeftijd van de inwoners een stuk ouder is dan in Nederland. Hoe verschilt het leven daar met dat van de mensen hier?

Kenmerkend voor landen als Griekenland en Ijsland is dat de mensen hier lang doorwerken én langer leven. Daar kunnen we misschien wel wat van leren, nu onze pensioenleeftijd wat naar achter wordt geschoven. We spraken Erik Scherder over zijn drie belangrijkste inzichten:

1. Leid een gematigd leven

Op het afgelegen Griekse eiland Ikaria, wat Scherder bezocht tijdens de opnames, volgen de inwoners een mediterraans dieet. Boontjes, sla, vers fruit, ze verbouwen het zelf op het land. ‘Klinkt heerlijk, maar in werkelijkheid was het vooral weinig’, vertelt Scherder. ‘Natuurlijk is honger lijden geen advies om op te volgen, maar het zet wel vraagtekens bij de overmatigheid en het gemak dat je in Nederland ziet.’

Uit onderzoek blijkt ook dat ratten langer leven als je ze laat verhongeren, omdat hun stofwisseling lager wordt. Maar helemaal nooit meer lekker eten hoeft natuurlijk niet: ‘ik eet ook wel eens een frietje, maar je hoeft niet élke week friet te eten’.

2. Behoud je sociale contacten

Ondanks het vele onderzoek dat Scherder al heeft gedaan naar een gezond brein, werd hij ook verrast doorde mate waarin iedereen voor elkaar zorgt in deze landen. Een 91-jarige dame vertelde: ‘Ik ben hier alleen, maar ik voel me nooit alleen.’ Een geruststellende gedachte, vindt Scherder. ‘In Nederland doen we de bejaardenhuizen eruit, we moeten thuisblijven totdat het niet meer gaat. Mensen verkommeren en worden eenzaam. Die opvang in die tussenfases en het bijbehorende sociale netwerk zijn juist zo belangrijk.’ Een goede reden om je vriendschappen en familierelaties met aandacht te onderhouden.

3. Blijf moeite doen – ook na je pensioen

Veel mensen verheugen zich juist op hun pensioen, eindeloze lege dagen, tijd voor jezelf en doen waar je zin in hebt. Een valkuil. ‘We moeten juist prikkels opzoeken en óók dingen doen waar we geen zin in hebben. Zoals bijvoorbeeld de 83-jarige visser in IJsland die gewoon elke dag aan het werk gaat op de fjorden. Mensen in deze landen zijn actief, ze halen hun eigen eten van het land en hebben een doel.’ Het hebben van een doel is gezond. Welke dat precies is, kan voor iedereen verschillend zijn; de een gaat oppassen op de kleinkinderen, de ander sluit zich aan bij een zangkoor.

Klinkt gematigd leven en zaken blijven doen die je niet leuk vindt als een grote investering? Volgens Scherder hangt het er helemaal van af wat je ervoor over hebt om goed oud te worden.