Mentaal bikiniproof in één dag

Ja, natuurlijk had je al eeuwen geleden moeten beginnen met dat lastige gluten/koolhydraten/vetten/plezier-vrije dieet. Dat sportschoolabonnement had zeker geholpen om een strak lijf te krijgen, maar dan had je er wel heen moeten gaan. Jammer, maar helaas.

Toch is er goed nieuws: een mooi strandlijf zit voor een groot deel tussen de oren. Meestal heeft ons lichaamsbeeld namelijk weinig te maken met de werkelijkheid. Veel vrouwen overschatten bijvoorbeeld de breedte van hun lichaam: ze denken dat hun billen, benen en buik dikker zijn dan ze in werkelijkheid zijn.

Je lichaamsbeeld gaat niet alleen over hoe je over je lichaam denkt en wat je daarbij voelt, maar ook over hoe je je gedraagt. Of je bijvoorbeeld vaak op dieet bent, veel in de spiegel kijkt, of strakke of juist verhullende kleding draagt.

Met dit gedrag maken we onszelf massaal ontevreden. Uit internationaal onderzoek zou blijken dat ongeveer de helft van de vrouwen een negatief lichaamsbeeld heeft. De helft daarvan is zo ontevreden dat ze er echt last van heeft. Mannen zijn contenter: van hen heeft zo’n 30 procent een negatief lichaamsbeeld en zou graag gespierder zijn.

Jezelf verwennen

Wie het wetenschappelijk onderzoek leest, zou bijna vergeten dat er gelukkig ook nog mensen zijn die blij zijn met hun lichaam.

Volgens psychologe Tracy Tylka, verbonden aan de Ohio State-universiteit, is er tot nu toe dan ook vooral gekeken naar wat je kunt doen om een negatief lichaamsbeeld te verminderen. Er is weinig onderzoek gedaan naar hoe je een positief lichaamsbeeld krijgt. ‘Hoe je mensen kunt helpen om hun lichaam te waarderen, respecteren, eren en vieren.’

Dat is een belangrijk verschil, benadrukt ze, want de afwezigheid van een negatief lichaamsbeeld hoeft niet per se te betekenen dat je een positief lichaamsbeeld hebt. En inderdaad lijken er drie groepen mensen te bestaan: degenen met een negatief, neutraal en positief lichaamsbeeld.

Wat is het geheim van de laatste groep? Wat kunnen anderen van hen leren? Tylka nam de literatuur door en ontdekte dat deze vrouwen een aantal dingen met elkaar gemeen hebben.

Sommige overeenkomsten zijn vrij voor de hand liggend. Zo richten deze vrouwen als ze in de spiegel kijken hun aandacht op de dingen die hun bevallen, niet op de minpunten. Ook zijn ze ervan overtuigd dat wat iemand mooi maakt bepaalde eigenschappen zijn, zoals enthousiasme of vriendelijkheid, en niet hun fysieke kenmerken.

Bovendien zorgen ze goed voor hun lijf, door te sporten, zichzelf af en toe te verwennen met een dagje naar de sauna, en hebben ze een gezond eetpatroon. Ze eten intuïtief: wanneer ze honger hebben – niet als reactie op stress of emoties – en ze stoppen als ze genoeg hebben.

Kussen, rennen, dansen

Het meest verrassend is de constatering dat deze vrouwen met een heel andere blik naar hun lichaam kijken: ze richten zich niet op hun uiterlijk, maar op de functionaliteit van hun lichaam. Ze waarderen hun lijf om wat het doet, en niet om hoe het eruitziet.

Naar deze strategie deed ook Jessica Alleva van de Universiteit Maastricht onderzoek. Ze gaf vrouwen met een negatief lichaamsbeeld een aantal keren de opdracht om te schrijven over wat hun lichaam allemaal kan, en waarom ze daar zo blij mee waren.

Ter inspiratie kregen de vrouwen een lange lijst met voorbeelden, zoals: praten, kussen, rennen, knuffelen, eten, slapen, schrijven, tekenen, en voedsel verteren.

Alleva: ‘Dat deden we omdat eerder bleek dat het voor veel vrouwen lastig is om in dit soort termen over hun lijf te denken. Puur omdat ze het niet gewend zijn. Terwijl ze zó kunnen opsommen wat ze niet mooi vinden aan zichzelf.’

De ene keer schreven de vrouwen over hun gezondheid, de andere keer wat hun lichaam betekende in relatie tot anderen, of welke creatieve dingen hun lichaam kon. ‘Een vrouw schreef dat ze met haar lichaam kon dansen en dat dat belangrijk voor haar was. Het was een manier om plezier te maken en zichzelf te uiten.’

Al na drie keer schrijven voelden de vrouwen zich beter over hun lichaam, zegt Alleva. Een krachtig middel dat een week later nog steeds effect had.

Hoewel de vrouwen in het onderzoek van Alleva een erg negatief lichaamsbeeld hadden, verwacht de psychologe dat deze methode ook werkt voor vrouwen met een minder negatief, neutraal of zelfs positief lichaamsbeeld.

Het lijkt erop dat dit de beste strategie is om je lekkerder in je lijf te voelen: niet meer over je lichaam nadenken in termen van mooi of lelijk, en het niet bekritiseren omdat het imperfect is. Beter is het om je te richten op wat je lichaam allemaal voor je doet. Het draagt je tenslotte door het leven, en daar mag het best wat waardering voor krijgen.

Schrijf je zeker – oefeningen

1. Je denkt positiever over je lichaam als je nadenkt over de functionaliteit. Welk nut heeft je lichaam voor je, hoe waardevol is het? Denk aan de bewegingen die je allemaal kunt maken, zoals lopen en dansen, en noteer ze. Beschrijf ook waarom deze functies zo belangrijk voor je zijn. Probeer ongeveer een kwartier te schrijven.
2. Je ogen, benen, handen. Wat vind je het mooist aan jezelf? Let iedere keer als je in de spiegel kijkt op deze punten.
3. Vraag aan drie vrienden of familieleden wat ze het mooist aan je vinden en noteer het hieronder. Het mogen uiterlijke kenmerken zijn, maar ook eigenschappen.
4. Richt je op je zintuigen en alle sensaties die je kunt voelen, zoals zien en plezier ervaren. Schrijf op waarom dit zo belangrijk voor je is.
5. Als je in de spiegel kijkt en je ziet dingen waar je niet blij mee bent, probeer ze dan eens neutraal en zonder oordeel te omschrijven. Niet ‘ik zie er oud uit’, maar ‘onder mijn ogen zie ik twee lijntjes’. Niet ‘ik heb een lelijke dikke buik’, maar ‘mijn buik is rond’. Hoe voelt dat?
6. Wat kan je lichaam allemaal op het gebied van gezondheid? Denk aan zaken als voedsel verteren en zichzelf genezen. Waarom is dit belangrijk voor je?
7. Eerlijkheid, enthousiasme… welke eigenschappen maken iemand mooi? Beschrijf van drie goede vrienden of familieleden welke eigenschappen hen mooi maken.
8. Schrijf over wat je lichaam voor je betekent in relatie met anderen, bijvoorbeeld dat je je geliefde kunt knuffelen en iemands hand kunt vasthouden. Noteer weer waarom deze functies van je lijf zo belangrijk voor je zijn.