Waarom kijken mensen zo graag naar het leedvermaak op Temptation Island?

3 redenen waarom mensen graag naar Temptation Island kijken

1. Je krijgt een goed gevoel over jezelf (en je mag dromen van een verleider)

‘Temptation Island zinspeelt op angsten en verlangens,’ zegt Ruud de Langen, directeur van mediabureau Mindshare; zijn bedrijf houdt in de gaten welke doelgroep naar bepaalde programma’s kijkt. Hij vertelt – misschien verrassend – dat de helft van de kijkers een hbo- of universitaire opleiding heeft, en dat het programma veel door jongeren bekeken wordt. ‘De kandidaten zijn jong. Jonge mensen hebben vaak beginnende, nog niet zo stabiele relaties en daarbij speelt de onzekerheid of iemand wel trouw is vaker mee.’

Kijken naar anderen bij wie het misgaat, kan ervoor zorgen dat je een goed gevoel krijgt over jezelf: bij ons valt het nog allemaal wel mee. Het verlangen zit hem volgens De Langen in de casting: zowel de verleiders als de stellen zijn knap en jong. ‘Ik hoor binnen ons bedrijf jonge vrouwen dingen zeggen als “Oeh, met zo’n verleider zou ik ook weleens een avondje willen doorbrengen.” Stiekem willen velen van ons misschien wel losgaan op een tropisch eiland.’

2. Leedvermaak is lekker, zeker als je je zelf onzeker voelt

Temptation Island is voor veel mensen een guilty pleasure. Dat komt door het leedvermaak, een negatieve emotie die een goed gevoel geeft. Jaap Ouwerkerk, hoofddocent communicatiewetenschap bij de Vrije Universiteit Amsterdam, deed onderzoek naar leedvermaak bij televisiekijkers.

Hij liet proefpersonen eerst een intelligentietest doen; de ene groep kreeg te horen dat ze die heel slecht had gemaakt, de andere juist dat ze goed scoorde. Daarna liet hij ze een fragment van Idols bekijken waarbij een kandidaat er genadeloos van langs kreeg. Mensen die van zichzelf al onzeker waren én zich door een slechte score nog slechter voelden, bleken het meeste leedvermaak te voelen.

Maar ook de niet onzekere types die zogenaamd slecht gescoord hadden, voelden het leedvermaak volop. Dus klein dagelijks leed – die ellenlange file, een moeizame dag op het werk, een meningsverschil thuis – is al voldoende om te kunnen ‘profiteren’ van het gevoel van leedvermaak dat een programma als Temptation Island oproept.

Dat goede gevoel is tijdelijk. Maar, zo zegt Ouwerkerk: ‘Deze emotie willen mensen graag “herbeleven” door over het leed te praten met anderen. Dit verklaart waarom dit soort programma’s de volgende dag volop besproken wordt bij het koffieapparaat.’

3. ‘Eigen schuld’ kietelt je rechtvaardigheidsgevoel

Als iemand zelf verantwoordelijk is voor wat er misgaat, ervaart degene die ernaar kijkt meer leedvermaak, zegt Ouwerkerk. ‘Als iemand de ellende over zichzelf heeft afgeroepen, verandert leedvermaak van een emotie waar je je schuldig over kunt voelen naar iets wat je mág voelen.

Op dit moment doe ik onderzoek naar “instant karma video’s”, waarbij iemand zich bijvoorbeeld asociaal gedraagt op de weg en dan wordt aangehouden door de politie. Mensen genieten er extra van omdat diegene dat over zichzelf afriep.’ Zoiets speelt ook bij Temptation Island – als je aan zo’n programma meedoet, kun je erop wachten dat je relatie om zeep wordt geholpen.

Al was het alleen al omdat er bij een deel van de stellen één van de twee al eerder vreemdging. Ruud de Langen: ‘Als kijker denk je dan: hoezo stuur je je vriend of vriendin naar een eiland met mooie verleiders als die al twintig keer met een ander heeft gezoend? Ja, dan vráág je er natuurlijk om.’