De geboorte van een kind betekent een aardverschuiving voor een relatie. Opeens ben je niet langer alleen elkaars partner maar ook samen verantwoordelijk voor een klein wezen dat alle aandacht opeist.
Adviezen van kinderen aan ouders die scheiden
Als deze kinderen het voor het zeggen hadden gehad, waren hun ouders nooit gescheiden. Maar dat hadd...
Lees verderHet slaaptekort dat datzelfde wezen veroorzaakt, maakt het schipperen tussen taken en behoeftes van jezelf, partner en kind nog eens extra lastig.
De tevredenheid van nieuwbakken ouders met hun relatie neemt dan ook af, blijkt consistent uit onderzoek. Die relatiedip hangt niet alleen samen met de komst van een baby; ook kinderloze stellen die lang bij elkaar zijn ervaren na verloop van tijd een daling in relatiegeluk. Bij hen sijpelt het geluksgevoel langzaamaan weg, terwijl de relatiedip na de komst van een baby direct zichtbaar is.
Dat geldt vooral voor vrouwen, stelt psycholoog Hagar ter Kuile van de Universiteit Utrecht. Samen met collega Esther Kluwer volgde Ter Kuile vijf jaar lang 187 pasgetrouwde koppels. Alleen degenen die een baby kregen werden in die eerste huwelijksjaren minder tevreden over hun relatie, in het bijzonder de moeders.
Zodra er een kind is, communiceren stellen negatiever met elkaar, escaleren ruzies sneller en gaan stellen meer gebukt onder relatieproblemen, zo constateerde de Amerikaanse psycholoog Brian Doss. Acht jaar lang volgde hij 218 stellen, met en zonder kinderen.
In zijn onderzoek leverden ook de kinderloze koppels in aan relatiegeluk, maar in tegenstelling tot degenen met kinderen ervoeren zij hun relatieproblemen niet intenser met het verstrijken van de tijd. En zij gingen er juist op vooruit wat communicatie betreft.
Onder een vergrootglas
Het ouderschap heeft gelukkig ook positieve relatie-effecten, aldus Kluwer. ‘Wanneer je een kind krijgt, verandert gepassioneerde liefde in een bestendigere liefde die meer op intimiteit en toewijding is gebaseerd.’ Bij mannen stijgt vooral de toewijding, bij vrouwen groeit het gevoel van intimiteit.
Met een belangrijke kanttekening: dit gold alleen voor degenen die al goed in hun vel zaten voordat de baby zich aandiende. Als dit niet het geval was, dan ging het juist bergafwaarts. ‘Ouderschap legt een relatie onder een vergrootglas,’ aldus Kluwer. ‘Hoe steviger een relatie is vóór de komst van een kind, des te groter de kans dat ze standhoudt.’
Dat betekent echter niet dat stellen die samen gelukkig zijn en blijven, dat geluk in hun schoot geworpen krijgen, benadrukt relatietherapeut Susanne Donders. Ook zij ervaren een relatiedip na de komst van een baby. Maar ze herstellen beter, omdat ze anders omgaan met de veranderingen die een kind teweegbrengt.
Volgens Donders, co-auteur van het boek Een baby erbij en samen gelukkig blijven, ligt daarin namelijk de grootste uitdaging voor koppels. Flexibiliteit, niet alleen wat betreft dagritme en tijdbesteding, maar óók wat betreft de partner.
‘Een baby slokt nu eenmaal veel energie op en dat maakt dat gevoelens aan de oppervlakte komen te liggen. Een snibbige opmerking is dan snel gemaakt. Het is een kwestie van verminderde emotionele weerstand.’
Coulant zijn en elkaar bijstaan, is des te belangrijker omdat er al zoveel factoren zijn waarop ouders geen invloed hebben. Tegelijkertijd bepalen die factoren wel de ‘overlevingskans’ van de relatie.
Een stel waarvan bijvoorbeeld een of beide partners uit een disharmonieus gezin komt, kampt met een huilbaby of financiële malaise, heeft een zwaardere dobber aan een kind dan een koppel zonder zulke problemen.
Ommekeer
Professionele bijstand was er tot relatief kort geleden eigenlijk niet voor verse ouders. De ommekeer kwam toen bleek dat een kind niet alleen het relatiegeluk onder druk zet, maar dat relatiegeluk ook onomstotelijk invloed heeft op het welzijn van het kind. Het echtpaar Philip en Carolyn Cowan, hoogleraren aan de Berkeley-universiteit, ontwikkelde als een van de eersten een relatiecursus voor ouders.
In het wekelijkse Becoming a family-programma van de Cowans bespraken ouderparen onder meer de huishoudelijke verdeling, manier van communiceren, en hun ideeën over en invulling van het ouderschap. Het volgen van dit programma leidde tot een minder steile afname van relatiegeluk. Een effect dat ook na tien jaar nog standhield.
Ook het Amerikaanse psychologenechtpaar John en Julie Gottman bedacht een training voor ouders. Ingrediënten daarvan zijn bijvoorbeeld een dagelijks stressverlagend praatje, het leren zien en waarderen van elkaars inzet en het invoeren van rituelen om de verbondenheid te vergroten.
Zo voorkom je een relatiedip na de komst van een baby
1. Respecteer elkaars inbreng
De Britse hoogleraar Jay Belsky, gespecialiseerd in de ‘overgang naar ouderschap’, volgde 99 echtparen vier jaar vanaf het moment dat hun eerstgeborene tien maanden was.
Met vragenlijsten en huisbezoeken bepaalde hij de huwelijkse kwaliteit, huishoudelijke verdeling en mate van co-ouderschap. Kreeg de ene partner bijvoorbeeld bijval van de ander wanneer hij of zij hun kind de les las? Stellen wier huwelijk kelderde, verschilden vooral van de gelukkige koppels wat betreft co-ouderschap.
2. Drijf conflicten niet op de spits
Met de komst van een baby zijn er opeens veel meer potentiële conflictbronnen. Bijvoorbeeld wat de ene partner versus de andere vindt, doet of laat.
Belangrijke kwesties, zoals dingen die je een kind echt wilt meegeven of eigen behoeften in de relatie, moet je zeker uitspreken en herstellen. Anders komen ze als een boemerang terug, zegt relatietherapeute Susanne Donders.
‘Maar als het kleine irritaties zijn die te maken hebben met de stress van een nieuw leven met kind, probeer dan om niet op alle slakken zout te leggen. Er is al zo weinig tijd, besteed die liever aan andere dingen dan gekibbel.’
Training Houd me vast (voor jou en je partner)
- Leer elkaar écht zien en begrijpen
- Ontdek hoe jullie pijnlijke momenten uit het verleden kunnen loslaten
- Officiële Emotionally Focused Therapy (EFT) training van Sue Johnson
- Met het boek Houd me vast van Sue Johnson
195,-
3. Deel de zorg
Socioloog Pia Schober van de universiteit van Cambridge liet een analyse los op de gegevens van ruim 5600 ouders. De vaders die een relatief groot aandeel hadden in de zorg voor hun peuter, leverden de jaren erna minder in aan relatiegeluk. Ook scheidden ze minder snel en hun vrouw was eveneens blijer met de relatie.
Eenzelfde conclusie trok gezin-gedragstherapeut Anne Marie Meijer van de Universiteit van Amsterdam. Ze volgde zo’n honderd stellen tijdens het eerste jaar met hun baby. Ze stelde vast dat mannen die zichzelf beter weten te redden met een baby niet alleen hun eigen geluk vergroten, maar ook het relatiegeluk van hun vrouw.
4. Zet geregeld een kruis in je agenda om tijd door te brengen met je lief
Hoe meer ‘samentijd’ kersverse ouders inleveren, des te minder tevreden zijn de vrouwen in kwestie met hun huwelijk. Dat toonde de Amerikaanse hoogleraar sociologie Bradford Wilcox aan in langlopend onderzoek onder ruim vijfhonderd getrouwde vrouwen.
Onderzoeker Tone Ahlborg van de universiteit van Göteborg ondervroeg 368 stellen toen hun kind zes maanden was, en vier jaar later nogmaals. Een belangrijke voorspeller van huwelijkse kwaliteit was partnerschap: samen lachen, werken en praten.
5. Besef dat je partner de overgang naar ouderschap op een andere manier beleeft
Een kind gooit het leven van een vrouw over het algemeen meer overhoop dan dat van een man. Dat bewezen psychologen van de universiteit van Wisconsin in 2010, nadat ze zo’n vierhonderd gezinnen hadden gevolgd. Ze constateerden onder andere dat het ouderschap voor mannen vaak iets is wat ze doen en voor vrouwen iets wat ze zíjn.
Voor vrouwen maakt het ouderschap een groter deel uit van hun identiteit. Ze worden na de geboorte van hun eerste kind ook traditioneler in hun rol als vrouw. Dit omdat ze meestal het grootste deel van de zorg op zich nemen. De verhoudingen in de relatie worden dan heel anders.
‘Met een baby erbij breng je vaak zo weinig tijd met elkaar door. Daardoor loop je het risico elkaars veranderingen niet meer te volgen,’ herkent relatietherapeut Donders. ‘Probeer met elkaar te blijven praten, en te weten wat de ander drijft.’
