Blog: Dit zijn mijn inzichten over rouw die ik heb opgeslurpt

‘Nee, maar dat komt denk ik als je het toelaat en accepteert. Probeer geen afleiding te zoeken, maar ga gewoon zitten en probeer te voelen wat je voelt. Laat het voor jezelf toe. Omschrijf het. Want dan kun je het accepteren en geef je het letterlijk ruimte’, zegt Eef wijs.

Met open mond kijk ik naar het filmpje van Eef en mij uit juni 2014. Ik ben met mijn verkering thuis bij de ouders van Eef, samen kijken we de uren aan beeldmateriaal terug. Naast dat het bizar bijzonder is om Eef weer te kunnen zien praten, bewegen en lachen, val ik bijna van mijn stoel om de actualiteit van het onderwerp waar we over praten: ruimte geven aan alles wat er is. Wat een prachtig besef dat ik onbedoeld het grootste element van mijn struggle ‘na haar overlijden’ al eens met haar besproken blijk te hebben.

Haar inzicht voeg ik toe aan alles wat ik de afgelopen tijd heb geleerd over rouwen. Zo las ik in Trouw een interview met psychiater en rouwspecialist Manu Keirse. Zijn belangrijkste les: verlies en verdriet moet je samen dragen. Hij legt uit dat mensen met verdriet maar één behoefte hebben: ‘Dat iemand naar ze luistert, luistert en luistert.’ Waarbij luisteren moeilijker is dan het lijkt. Dat is ook mijn ervaring: in plaats van te luisteren sussen sommige mensen je met een smorende knuffel of een glas wijn. Anderen bagatelliseren door te zeggen: ‘Tja, dat is het leven’ of: ‘Je wist toch dat het eraan zat te komen?’

Daarom was ik zo blij met de simpele vraag van mijn verkering op vakantie: ‘Wat is je top vijf van mooie herinneringen aan Eef?’ Omdat hij mij daarmee uitnodigde te vertellen over de schat aan bijzondere, hilarische, fantastische momenten met haar. En hij simpelweg luisterde.

Maar er waren meer eyeopeners. Zoals dit artikel van Mirthe Berentsen in de Volkskrant, waarin zij kraakhelder uiteenzet hoe het thema ‘rouwen’ ondersneeuwt in een tijd waarin we gewend zijn geraakt aan snelle processen, direct resultaat en boven alles: altijd controle. Rouw gaat daar juist dwars tegenin, als een proces dat vooral tijd en aandacht nodig heeft. Holy moly dat geeft me hoop. Ik ben niet gek. Ik ben niet alleen. Dat ik het zo moeilijk vind om mijn emoties toe te laten en te tonen omdat ik alles onder controle wil houden, is blijkbaar maatschappelijk te verklaren.

Ieder mooi inzicht over rouwen dat ik zie en hoor, slurp en sla ik op. Simone Kleinsma vertelt in Het Parool dat ze na het overlijden van haar man troost put uit een citaat van Kahlil Gibran: ‘Wanneer je verdrietig bent, kijk dan opnieuw in je hart en zie dat je huilt om wat je vreugde schonk.’ Ik proef de woorden op mijn lippen en besef: mijn verdriet is eng, groot en grillig júíst omdat mijn band met Eef zo bijzonder was. Weer een rustpuntje in mijn rollercoaster-rouwproces.

En ik hoor Renata Heinen in de bijzondere documentaire Down to earth zeggen dat als iemand overlijdt, het net is alsof je afscheid neemt van iemand die je tegenkomt op reis. Je zult diegene daarna nooit meer zien, maar je weet en voelt dat diegene ergens is. Wow. Eef is er nog. Ergens. Ik zie haar alleen niet.

Al die inzichten geven me stukje bij beetje het vertrouwen in het leven terug, vertrouwen in anderen, maar bovenal vertrouwen in mezelf. Dat ik het aankan. Dat ik door mag. Dat ik door kán. Als een ware scout heb ik de afgelopen maanden hout gesprokkeld om het vuur van mijn vertrouwen brandend te krijgen.

Ik kan niet anders dan afsluiten met een citaat van Eef. Ons gesprek in de auto in 2014 eindigt met deze woorden van haar:

‘We zouden het grote geluk iets meer op mogen geven om te focussen op het kleine geluk. Niet alleen maar bezig zijn met de toekomst. Maar meer stilstaan bij het leven. Als ik mensen dat mee kan geven, dan denk ik dat mijn ziek zijn al een doel op zichzelf is. Als ik zoiets moois kan achterlaten. Al is het maar voor één persoon.’

Dat heb je gedaan lieve Eef.

Einde bericht.