Het is wat de Britten noemen een make or a break: vakantie. Want ja, na de zomer krijgen zes op de tien scheidingsadvocaten inderdaad meer aanvragen binnen om een scheiding in gang te zetten dan in de rest van het jaar, blijkt uit een enquête van de vereniging van Familierecht Advocaten en Scheidingsmediators.
Het geheim van een goede relatie
Ze kunnen het op duizend verschillende manieren doen, zegt Sue Johnson. Maar, weet de Brits-Canadese...
Lees verderVermoedelijk omdat de vakantie hét moment is waarop hectische tweeverdieners – enigszins onthand zonder de gebruikelijke stapels overwerk, sportverplichtingen of Netflix-series – elkaar voor de tent zitten aan te staren in het besef dat ze elkaar eigenlijk niets meer te melden hebben. Om dan, na 48 uur op elkaars lip, te belanden in een niet-aflatende reeks ruzies en irritaties.
Maar klopt dat beeld wel? Niet volgens vakantieonderzoeker Jessica de Bloom van de universiteit van Tampere in Finland. Mits je niet al in een diepe relatiecrisis zit, is vakantie juist een oppepper voor liefdesverhoudingen, blijkt uit haar onderzoek.
De Bloom ondervroeg bezoekers die een lang weekend of midweek in een Hollands vakantiedorp hadden geboekt over hun welzijn en hun liefdesrelatie.
Wat bleek? Stellen praten op vakantie juist veel meer met elkaar dan thuis en die gesprekken zijn ook nog een stuk diepgravender. Dat wil zeggen, koppels waarderen hun gesprekken hoger dan thuis, namelijk met het cijfer 8.
En hoe meer ze met elkaar van gedachten hadden gewisseld, hoe beter ze hun gesprekken vonden. Dat had weer invloed op hoe ze zich over de hele linie voelden: ze kwamen meer los van hun werk, waren relaxter en genoten meer van de activiteiten die ze ondernamen.
Test je relatie: hoe hoog is je relatie-EQ?
‘Vakantie kan echt een bindmiddel zijn,’ zegt De Bloom. ‘Ook voor gezinnen met kinderen, trouwens. Vooral omdat ze in die periode veel meer tijd met elkaar doorbrengen dan in het dagelijks leven. En ze zijn minder gestrest, waardoor ze aardiger zijn voor elkaar.’
Dat idee had relatietherapeut Annemieke Evers ook. Toen ze drie jaar geleden over de Spaanse rotskust uitkeek, naar de opspattende golven en smalle hikingpaadjes in een mediterrane temperatuur, bedacht ze: ‘Is de Costa Blanca niet een veel betere biotoop voor mijn cliënten om aan hun relatie te werken dan mijn praktijk in Weesp? Zeeën van tijd hier, weg van de dagelijkse besognes. Ontspanning.’
Ze besloot de eerste relatievakantie van Nederland te organiseren. Vijf stellen trokken naar Spanje en combineerden relatiecounseling en groepsgesprekken met veel vrije tijd, waarin ze konden wandelen, duiken of paella leren maken. Het bleek een gouden greep.
‘Partners die al lang bij elkaar zijn en van wie de relatie een beetje sleets is geworden, herontdekken waarom ze elkaar ook alweer zo leuk vonden,’ legt ze uit.
‘Jonge ouders praten weer eens over iets anders dan de kinderen en het huishouden. Dat soort gesprekken schiet er bij drukke tweeverdieners gemakkelijk bij in. Vakantie leent zich er bij uitstek voor om op een leuke manier aan je relatie te werken.’ Ook zonder de begeleiding van een therapeute, trouwens.
Training Houd me vast (voor jou en je partner)
- Leer elkaar écht zien en begrijpen
- Ontdek hoe jullie pijnlijke momenten uit het verleden kunnen loslaten
- Officiële Emotionally Focused Therapy (EFT) training van Sue Johnson
- Met het boek Houd me vast van Sue Johnson
195,-
Weg van de werkstress
Mensen zijn meer ontspannen op vakantie,’ beaamt Esther Kluwer, bijzonder hoogleraar duurzame relaties en welzijn aan de Radboud Universiteit Nijmegen. ‘Omdat de stressor – bij veel mensen hun werk – even weg is. En van werkstress weten we weer dat het een negatief effect heeft op de relatie.’
Dat blijkt uit haar onderzoek onder 313 tweeverdieners met jonge kinderen, aldus Kluwer, maar ook relaties van kinderloze stellen hebben te lijden onder werkstress.
‘Wie in beslag wordt genomen door werk of iets vervelends als een dreigend ontslag of conflict, is minder psychisch beschikbaar voor kinderen en partner. Hij of zij communiceert daardoor minder constructief, trekt zich sneller terug en wordt eerder boos, en dat heeft dus effect op de relatiekwaliteit. In de vakantie wordt die psychische beschikbaarheid juist enorm verhoogd.’
Bronnen: A. Aron e.a., The experimental generation of interpersonal closeness: A procedure and some preliminary findings, Personality and Social Psychology Bulletin, 1997 / J. de Bloom e.a., Positive tourism, Routledge, 2016 / J. de Bloom e.a., Effects of short vacations, vacation activities and experiences on employee health and well-being, Radboud Universiteit Nijmegen, 2012 / A. Durko e.a., Family and relationschip benefits of travel experiences: A literature review, Journal of Travel Research, 2013 / E. Kluwer e.a., Knock, knock, anybody home? Psychological availability as link between work and relationship, Personal Relationships, 2013
4x opnieuw verliefd
In het dagelijks leven kun je elkaar een beetje voor lief gaan nemen. Maar in een andere omgeving of als er meer tijd is voor elkaar, zie je de ander weer ‘echt’. Dat gevoel kun je op vier manieren versterken:
1. Stel elkaar intieme vragen
Laat de gesprekken tijdens de vakantie bewust nog een laagje dieper gaan. Bijvoorbeeld door elkaar heel persoonlijke vragen te stellen.
In 1997 onderzocht het Amerikaanse psychologenechtpaar Arthur en Elaine Aron of intimiteit tussen twee vreemden versneld tot stand kan worden gebracht. Ze bedachten en testten 36 vragen die oplopen qua intensiteit.
Van ‘Zou je beroemd willen zijn?’ tot ‘Wanneer heb je voor het laatst gehuild?’ Twee mensen die elkaar niet kenden, namen samen de vragen door en keken elkaar daarna vier minuten lang zwijgend in de ogen. Andere stellen die elkaar nooit eerder hadden gezien, brachten 45 minuten door met smalltalk.
Conclusie: degenen die samen de vragenlijst hadden doorgewerkt, voelden meer affectie en intimiteit voor hun gesprekspartner dan de stellen die gewoon hadden gekletst. Ze hadden het gevoel elkaar al veel langer te kennen en waren soms zelfs verliefd geworden.
In latere experimenten met mensen met verschillende culturele achtergronden leidde het experiment tot minder vooroordelen. En bij stellen die lang bij elkaar waren, rakelden de vragen de liefde opnieuw op.Dat komt doordat de vragen volgens Kluwer uitnodigen tot self-disclosure, het tonen van je emoties en zwakke plekken.
‘Hoe meer iemand van zichzelf blootgeeft, hoe meer vertrouwen er ontstaat. Verbondenheid is een basisbehoefte: mensen willen gezien en gekend worden. Stellen die al langer bij elkaar zijn, vragen elkaar niet zo veel meer. Ze hebben het te druk of denken: ik kan hem al uittekenen.’
Maar juist oudere stellen blijken minder op de hoogte van de innerlijke wereld van hun wederhelft dan jong verliefden die nog mateloos in elkaar geïnteresseerd zijn. Die laatsten beantwoordden meer vragen goed over de mening, gewoontes en voorkeuren van hun geliefde, blijkt uit onderzoek door onder andere de universiteit van Basel.
Elkaar tijdens een siësta vol tjirpende krekels eens dit soort self-disclosurevragen stellen, kan dus zeer revitaliserend zijn voor je relatie.
2. Doe (spannende) dingen
Wie niet zo’n prater is, kan ook iets gaan dóén. Liefst iets spannends en avontuurlijks. Zoals samen een reis maken om nieuwe dingen te zien en te leren, mensen te ontmoeten en onbekend voedsel te proeven.
Of het nu een beklimming van de Kilimanjaro, een tangovakantie in de Achterhoek, kitesurfen of landschapschilderen in Frankrijk is, samen enerverende dingen beleven en nieuwe ervaringen opdoen, verrijkt je relatie, zeggen Kluwer en De Bloom.
Ook dat is getest door Aron. Hij bond koppels bij hun enkels en polsen aan elkaar, liet ze een stormbaan nemen en vergeleek daarna hun relatietevredenheid met die van stellen die alleen een bal hadden overgegooid. En inderdaad, degenen die het spannende parcours hadden bedwongen, scoorden beter.
Volgens Aron hebben mensen niet alleen behoefte aan verbondenheid, maar ook aan nieuwe prikkels en ervaringen. Aan nieuwe dingen ontdekken. Als ze dat samen doen, groeien ze ook samen. En daarvan knapt trouwens ook hun seksleven op.
Dat zit zo. Iets uitdagends doen, geeft een gevoel van opwinding, maar in sommige situaties schrijven we dat toe aan onjuiste oorzaken. Misattribution of arousal, wordt dat in de psychologie wel genoemd. Aron onderzocht het fenomeen voor het eerst in een experiment op een wiebelige hangbrug, zeventig meter boven de Capilanorivier in North Vancouver.
Hij zette mannen midden op de brug en liet ze een zelfbedacht verhaal vertellen aan een vrouwelijke interviewer. De mannen op de hangbrug verzonnen veel seksueler getinte verhalen dan de mannen die op een stevige lage brug stonden en dus geen spanning ervoeren. Volgens Aron interpreteerden de hangbrugmannen hun eigen opwinding als seksuele belangstelling.
Diezelfde verwarring zouden ook de aan elkaar vastgeklonken stellen op de stormbaan ervaren. Wandel voor meer passie dus eens lekker langs een diep ravijn of stort je samen al paraglidend van een bergkam.
3. Doe niet alles samen en bepaal om beurten wat jullie gaan doen
Een valkuil voor stellen die samen op vakantie gaan, is dat ze ook alles samen doen. Terwijl autonomie een basisbehoefte van mensen is. Het werkt verfrissend om af en iets alleen te ondernemen.
‘En,’ zegt De Bloom, ‘je moet niet alleen maar hoeven doen wat de ander leuk vindt. Geef elkaar de ruimte en bepaal om en om wat je die dag gaat ondernemen.’
Psychotherapeute Annemieke Evers onderschrijft dit. ‘Vaak is er een die alle uitstapjes bedenkt en regelt. Ik adviseer dan om die ander een dagprogramma te laten bedenken – dat kan heel verrassend uitpakken.’
Ook omdat je dan een onvermoede kant van je partner ziet. En dat is weer goed tegen sleur, weet Evers.
4. Haal na de vakantie regelmatig samen herinneringen op
Vakanties zijn ook goed voor relaties omdat ze gezamenlijke herinneringen creëren. Want wat herinneren we ons het best? Dingen die ongewoon zijn.
Beleven we die samen, dan creeren we ‘herinneringen die blijvend zijn, die betekenis hebben in de toekomst,’ luidt de conclusie van een groot literatuuronderzoek in Journal of Travel Research. En dat versterkt de onderlinge band.
‘Iedere keer dat je herinneringen ophaalt of foto’s bekijkt, herbeleef je die gezamenlijke ervaring weer even,’ zegt De Bloom. Je bouwt aan een soort gedeelde identiteit. En hoe hechter de relatie, zo blijkt uit een onderzoek naar geheugentaken bij stellen, hoe rijker en gedetailleerder de gezamenlijke herinneringen.
