Bij de coach: ‘Wat mag je niet voelen?’

‘Mijn moeder en ik zaten aan zijn bed toen hij stierf, dat was heel mooi. Ik heb er wel vrede mee.’ Een week na de crematie is ze weer gaan werken. Het project dat ze leidt heeft door haar afwezigheid vertraging opgelopen en ze moet alle zeilen bijzetten om de deadline te halen. ‘Gewoonlijk heb ik daar geen moeite mee, maar nu wel,’ zegt ze met een zucht. ‘Ik voel me constant gespannen en word boos om de kleinste dingen. Het voelt allemaal als één groot gevecht.’

Mijn eerste ingeving is dat Gwen nauwelijks ruimte heeft genomen om het verdriet en de rouw te voelen. Haar rationele ‘Ik heb er vrede mee’ strookt in elk geval niet met haar woedebuien.

De keer erna vertel ik haar hoe een rouwproces werkt: dat het een heen-en-weer gaande beweging tussen verlies en herstel is. Je bent bezig met het verwerken van wat voorbij is en met het opnieuw opbouwen van de toekomst. Dat kost nogal wat energie.

Ik vraag haar wat ze heeft gedaan als tegenhanger van al dat harde werken. Aan haar favoriete bezigheden, bloemschikken en tuinieren, is ze al tijden niet toegekomen. ‘Eerst maar even mijn werk inhalen.’ Van huis uit heeft ze geleerd niet te lang blijven hangen in dingen die je toch niet kunt veranderen: blik op vooruit. Haar vader zei het nog op zijn sterfbed: ‘Wees maar niet verdrietig.’ Het lijkt erop dat Gwen dat iets te letterlijk heeft opgevat.

Druk op de ketel

Samen onderzoeken we wat de rol is van haar boosheid. Dat doe ik door vellen papier op de grond te leggen waarop verschillende emoties geschreven staan: verdriet, angst, teleurstelling, liefde, woede. Naar welke emotie wordt ze als eerste getrokken? Resoluut gaat ze op ‘woede’ staan: ‘Want die voert de boventoon,’ zegt ze.

Dan vraag ik haar: ‘Wat zit daaronder? Wat mag je niet voelen?’ Tot Gwens eigen verbazing komt het antwoord meteen: ‘Verdriet. En teleurstelling, dat het me niet lukt om het goed te doen en me goed te voelen. Dat ik mijn vaders laatste advies niet kan opvolgen.’ Ik zie tranen bij haar opwellen, maar ze slikt ze weg.

We bespreken dat haar woede haar lange tijd heeft beschermd tegen pijn en verdriet. Maar dat daardoor de druk wel steeds op de ketel blijft. Want behalve boosheid, mag óók verdriet er gewoon zijn. Laat je dat niet toe, dan kan dat een verstikkend gevoel opleveren – het verdriet kan immers geen kant op. ‘Zoals bij jou nu,’ zeg ik tegen Gwen als ik zie hoe ze haar haar tranen opnieuw probeert weg te duwen. Emoties die je niet toelaat, bouwen zich op, leg ik uit. Het enige wat af en toe ontsnapt, is een emotie die niet zo kwetsbaar voelt als verdriet: woede. ‘Ik moet meer ruimte gaan nemen om te rouwen, denk ik,’ zegt Gwen aarzelend. En om dat voornemen kracht bij te zetten, laat ze haar tranen nu wel toe.

Stapje terug

In de weken erna beseft Gwen dat haar eerdere strategie – simpelweg besluiten dat ze er vrede mee heeft – haar meer energie kost dan oplevert en gewoonweg niet werkt. Ze begint langzaam te accepteren dat haar verdriet er nu eenmaal is, wat ze er rationeel ook van vindt.
Na lang twijfelen, besluit ze tijdelijk een stapje terug te doen op haar werk. Dat geeft haar veel lucht. ‘Ik kan nu tijdens het tuinieren de tijd nemen om stil te staan bij herinneringen. En als het nodig is gewoon te huilen. Niet altijd leuk, maar wel veel beter dan dat gestreste, boze gevoel.’ Het werkproject is overgenomen door een collega en uitgesteld. ‘Dat leek me het ergste wat kon gebeuren, maar ik weet nu: er zijn belangrijkere dingen.’

Door de juiste vragen te stellen, helpt een coach cliënten verder in hun ontwikkeling. In deze aflevering vertelt Natascha Kayser over haar gesprek met Gwen (41) en de vraag die voor een doorbraak zorgde.

Natascha Kayser is coach en counseler en is gespecialiseerd in verlies, stress en hoogsensitivieit. Vind ook een coach die bij je past op coachfinder.nl