Mijn schoondochter is een narcist

Wat een vreselijk nare situatie en wat verdrietig dat u nu zo weinig contact hebt met uw zoon en kleinkinderen!

Eerst even over narcisme

Narcisme is een (nare) vorm van zelfbescherming tegen een diep gevoel van wantrouwen dat veroorzaakt is in iemand’s opvoeding. De narcist overschreeuwt zijn of haar ‘oersoepprobleem’ – zo noem ik het in mijn boek ‘Een Spiegel voor Narcisten’. Dat doet hij of zij door alle energie aan zichzelf en niet aan anderen besteden. Bedenk u dus dat hoe rot uw schoondochter ook doet, het is in wezen niet persoonlijk tegen u gericht. Het is een poging om haar eigen diep weggestopte problematiek niet te voelen! Dat is ook het verschil met een psychopaat: die doet het wel om anderen kwaad te doen. U kunt hierover ook eens mijn Tedx Filmpje bekijken, waarin ik mijn eigen narcisme toelicht. Mogelijk kan dit besef u helpen om uw boosheid wat om te buigen naar medelijden.

Dan zijn er een paar basisregels voor het omgaan met de narcist

1. Zeg eerst iets vriendelijks, voordat u commentaar geeft. Een narcist denkt zwart-wit en zal altijd eerst checken of de kust veilig is. Voelt het niet 100% veilig dan beslist de narcist dat het onveilig is en gaat hij of zij in de aanval. Als je eerst iets positiefs zegt, concludeert de narcist dat het veilig is en wordt hij of zij veel minder boos. Dus: niet zeggen ‘ik wil mijn kleinkinderen zien’, maar ‘ik begrijp dat jullie het druk hebben, maar ik zou zo graag mijn kleinkind zien’. Of meer algemeen: tijdens de afwas niet zeggen: ‘dit kopje is niet schoon’, maar ‘liefje, dit kopje is niet schoon.’
2. Wees duidelijk. Veel mensen praten heel voorzichtig tegen narcisten omdat ze bang zijn iets verkeerds te zeggen. Daarom formuleren ze vaag. Maar vaagheid is onduidelijk, en onduidelijk is voor de narcist onveilig. Onveilig is weer een teken om in de aanval te gaan. Als u wilt voorkomen dat uw schoondochter boos wordt, moet u duidelijk communiceren. Leuk voorbeeld van mezelf. Als ik tijdens een vergadering weer eens heel dominant ben dan zegt mijn secretaresse (die mij goed kent) niet ‘Martin, zou je misschien wat minder uitgebreid willen spreken?’, maar (in combinatie met regel 1) ‘Martin, ik houd van je, maar nu effe dimmen.’ Dan ben ik direct stil!
3. Laat de narcist niet over uw grens gaan. Wees duidelijk en behoud ook je zelfrespect. Geef aan waar die grens ligt (zoals in voorbeeld bij punt 2). Of: ‘Ik wil graag contact met je. Maar niet als je mij uitscheldt.’ Laat vervolgens zien dat u zich ook aan die grens houdt. Ga dan ook weg zodra die ander je uitscheldt.

Over de rol van uw zoon – tips voor hem

In uw situatie, vraag ik me af wat de rol van uw zoon is. Het lijkt me dat hij zich vanuit liefde nogal krachteloos opstelt. En daarmee laat hij zijn vrouw ook wegkomen met haar vervelende gedrag. Kan hij zich wat assertiever opstellen en zich in deze kwestie mengen? Hij kan bijvoorbeeld zeggen:

• ‘Liefje, ik wil jou niet kwijt, maar ik wil ook mijn ouders vaker zien en daar ga ik nu een voorstel voor doen.’
• ‘Schat, ik houd van jou, maar ook van mijn ouders. En het gaat me aan het hart dat zij hun kleinkinderen niet zien. Daar moet iets aan gebeuren.’

En eigenlijk zou hij dan het huwelijk op het spel moeten zetten. Daarmee bedoel ik niet: maken dat je wegkomt. Dat is zo’n makkelijk en populair advies. Maar uw zoon moet wel duidelijk zijn grenzen aangeven, dus: ‘Ik wil niets liever dan bij je blijven en ons gezin in stand houden. Maar dat gaat niet gebeuren als jij mijn ouders niet anders gaat behandelen. We gaan hiermee aan het werk of ik ga bij je weg.’

Wellicht ligt de sleutel bij uw zoon. Hij zou een afspraak met mij kunnen maken om het daar eens wat uitgebreider over te hebben.