5 verrassende inzichten over het vrouwelijk libido

Calvin Coolidge, president van de Verenigde Staten, bezoekt bijna een eeuw geleden samen met zijn vrouw een staatsboerderij. Terwijl Coolidge elders is, merkt zijn vrouw bij de kippen op dat de haan seksueel actief is.

Ze vraagt een medewerker hoe vaak de dieren paren. Tientallen keren per dag, is het antwoord. Waarop mevrouw Coolidge zegt: ‘Vertel dat maar aan de president als hij straks langskomt.’

Als hem de opmerking van zijn vrouw ter ore komt, vraagt de president aan de medewerker: ‘Is het elke keer met dezelfde hen?’ ‘O nee, mijnheer de president. Het is elke keer een andere.’ Coolidge: ‘Vertel dat maar aan mevrouw Coolidge.’

Het is een bekende anekdote, die door evolutionair psychologen vaak wordt gebruikt om te illustreren hoe mannen over seks zouden denken: Ze hebben meer behoefte aan verschillende partners (het Coolidge-effect) en zijn eerder in voor een onenightstand. Kortom: ze hebben een sterkere seksdrive dan vrouwen.

Deze sekseverschillen worden verklaard door de zogenaamde parental investment theory. Vrouwen investeren veel tijd en energie in het krijgen van een kind, terwijl mannen in theorie ontelbaar veel kinderen kunnen verwekken.

Hierdoor zouden mannen hun kansen spreiden en zoveel mogelijk vrouwen willen bezwangeren, terwijl vrouwen juist seksueel kieskeurig en behoudend zijn.

Maar klopt dat wel? Nee, zegt journalist Daniel Bergner in zijn boek Wat vrouwen willen. Bergner interviewde wetenschappers, therapeuten en vrouwen zelf.

De rode draad in het boek: het vrouwelijk libido wordt sterk onderschat. En er is meer psychologisch onderzoek dat vraagtekens zet bij alles wat we dachten te weten over vrouwen en seks.

Inzicht 1: Vrouwen zijn eerder uitgekeken op hun partner

Volgens het Coolidge-effect raken mannetjes­(dieren) sneller uitgekeken op hun sekspartner dan vrouwtjes en hebben ze meer behoefte aan seksuele variatie. Dat is lastig in een lange relatie.

Hoewel het effect bij veel diersoorten is gevonden, strookt het niet met het onderzoek van de Duitser Diederik Klusmann dat in Bergners boek is beschreven. Hij ontdekte namelijk dat het verlangen van vrouwen in een vaste relatie veel sneller afneemt dan dat van mannen.

Zoals Klusmann verwachtte, waren zowel mannen als vrouwen minder tevreden over hun seksleven naarmate hun relatie langer duurde. Ook hadden ze minder frequent seks. Opmerkelijk genoeg nam alleen bij vrouwen het seksuele verlangen af.

Zo wilde nog maar 26 procent van de ondervraagde vrouwen die langer dan drie jaar een relatie had ‘vaak’ seks met haar partner, terwijl dat aan het begin van de relatie nog 65 procent was.

Bij de mannen bleef het percentage echter stabiel: driekwart van de mannen wilde geregeld seks, ongeacht de relatieduur. Vrouwen lijken dus seksueel minder goed te gedijen bij een lange relatie dan mannen.

De reden? In een interview met de bbc oppert Klusmann de evolutionair-psychologische verklaring dat mannen door vaak te vrijen proberen te voorkomen dat hun vrouw zwanger raakt van een ander. Ze willen niet investeren in een kind dat niet van hen is.

Vrouwen gebruiken seks om de buit binnen te halen, daarna zou hun seksuele interesse afnemen. Ze zouden ook openstaan voor andere mannen, om te zorgen voor de best mogelijke genencombinaties voor hun kroost.

Ook de uitkomsten van een Canadees onderzoek zijn in tegenspraak met het idee dat vrouwen minder behoefte hebben aan seksuele variatie. In dit experiment werd gekeken hoe snel mensen verveeld raken als ze steeds dezelfde erotische beelden te zien krijgen.

Wat bleek? Hoe vaker proefpersonen dezelfde beelden bekeken, hoe minder opgewonden ze raakten. Dat gold zowel voor mannen als vrouwen. Mannen waren dus niet eerder seksueel verveeld, zoals het Coolidge-effect voorspelde. Bij beide seksen nam de opwinding pas weer toe als er iets nieuws te zien was.

Inzicht 2: Vrouwen hebben net zoveel bedpartners als mannen

‘Hoeveel bedpartners heb je gehad?,’ vraagt Sunny Bergman in haar documentaire Sletvrees. De antwoorden van de vrouwen zijn conservatief, die van mannen een stuk minder bescheiden.

‘Niet zo heel veel,’ zegt een meisje dat naast haar vriendje ligt. ‘Meer dan één, ik denk drie,’ antwoordt een ander. Eén vrouw houdt de oren van haar vriend dicht als ze over haar onenightstands begint.

Bij de mannen gaat het er heel anders aan toe: ‘Meer dan dertig,’ zegt er een. Een ander pocht, terwijl zijn vrouw naast hem ligt: ‘Zo veel dat ik geen aantal weet.’ Weer een ander zegt quasi nonchalant: ‘Ik weet het niet, maar het is een getal van drie cijfers.’

Toeval dat de reacties zo verschillen? Nee. Lang leek dit patroon te worden bevestigd door onderzoek: mannen wensen niet alleen meer bedpartners, ze zeggen ook dat ze er daadwerkelijk meer hebben gehad. Een bewijs voor hun grotere interesse in seks.

Een listig experiment van de Amerikaanse onderzoekers Michele Alexander en Terri Fischer laat zien dat dit eerder sociaal wenselijke antwoorden zijn dan dat mannen écht meer bedpartners verslijten.

De onderzoekers vroegen heteroseksuele studenten naar het aantal mensen met wie ze het bed hadden gedeeld. Wat de studenten niet wisten, was dat ze waren ingedeeld in verschillende onderzoeksgroepen.

In een van de groepen werd – om de kans op sociaal wenselijke antwoorden te vergroten – de suggestie gewekt dat de leider van het experiment (een leeftijdgenoot) hun resultaten zou kunnen inzien. Het sekseverschil was hier in de voorspelbare richting: vrouwen zeiden gemiddeld 2,6 sekspartners te hebben gehad, mannen 3,7.

Totaal anders waren de resultaten in de ‘leugendetectorgroep’, waarin de studenten werd wijsgemaakt dat ze vastzaten aan een leugendetector om zo eerlijk mogelijke antwoorden te krijgen.

De onderzoekers lieten hen expres een vraag met een leugen beantwoorden (‘Is je naam Bart Simpson?’), waarna de studenten de zogenaamde uitdraai van de machine te zien kregen. Bevestigd aan dit ‘apparaat’ draaiden de resultaten helemaal om: vrouwen hadden gemiddeld 4,4 bedpartners, mannen 4,0.

Een meer recente studie van Fisher bevestigde de resultaten. Als ze worden gedwongen eerlijk te zijn over hun seksuele verleden, verschillen mannen en vrouwen niet qua aantal bedpartners. Logisch ook, want voor seks zijn meestal twee mensen nodig.

Inzicht 3: Vrouwen zijn wél in voor een onenightstand

Een appetijtelijke vreemdeling benadert iemand met een spannend voorstel. ‘Ik vind je erg aantrekkelijk,’ zegt hij of zij. ‘Zou je vanavond met me naar bed willen?’ Mannen en vrouwen geven een zeer verschillend antwoord op dit voorstel, ontdekten psychologen Elaine Hatfield en Russell Clark in de jaren tachtig.

Geen van de vrouwen zei ja, terwijl zo’n 70 (!) procent van de aangesproken mannen enthousiast op het aanbod inging. De mannen die het aanbod afsloegen zeiden zelfs dingen als: ‘Vandaag kan ik niet, maar morgen komt goed uit.’ Of ze verontschuldigden zich voor hun weigering: ‘Sorry, ik ben getrouwd.’

Andere onderzoekers kwamen later met dezelfde aanpak uit op dezelfde resultaten. De conclusie: mannen staan meer open voor seksuele uitstapjes dan vrouwen.

Onderzoeker Terri Conley van de universiteit van Michigan denkt dat er een verklaring is voor de afwijzende houding van de vrouwen. In haar experimenten ontdekte ze onder meer dat vrouwen de situatie met de vreemdeling gemiddeld als onveiliger inschatten dan mannen.

Ook verwachten ze minder plezier aan seks met een onbekende te beleven. Wat zou er gebeuren als de situatie veiliger werd, vroeg Conley zich af, en er een man bij betrokken was die erg begeerlijk was?

Stel, je hebt voldoende geld om je wintervakantie door te brengen in Los Angeles, zo begon een van de scenario’s die Conley aan vrouwen voorlegde. Op een dag, ongeveer een week na aankomst, besluit je een bezoek te brengen aan een trendy café in Malibu met uitzicht op de oceaan.

Terwijl je van je drankje nipt, valt je oog op acteur Johnny Depp, die slechts een paar tafeltjes van je vandaan zit. Je kunt je ogen nauwelijks geloven. Hij vangt je blik. Hij komt naar je toe en vraagt: ‘Zou je vanavond met me naar bed willen?’

Het resultaat: vrouwen wilden net zo graag seks met Depp als mannen met actrice Angelina Jolie, die in hún scenario figureerde. Ook met een goede vriend van wie ze dachten dat hij goed was in bed, deelden vrouwen net zo graag de lakens als mannen met een dergelijke vriendin.

Volgens Conley heeft de uitkomst van de eerdere onderzoeken dus meer met het sóórt aanbod te maken dan met het idee dat vrouwen minder zouden houden van seks om de seks. Wat volgens haar tot slot meespeelt voor vrouwen is de verwachting dat er negatief gereageerd wordt op hun seksuele uitspattingen.

Conleys conclusie is: mannen houden meer van een avontuurtje dan vrouwen, maar wanneer vrouwen zich veilig voelen, er een seksueel competente man in het spel is en ze niet bang zijn dat ze worden afgerekend op hun escapades, valt dat sekseverschil weg.

Inzicht 4: De kieskeurigheid van vrouwen is aangeleerd

Mannen lijken een stuk minder kieskeurig met wie ze het bed in duiken dan vrouwen. Uit speeddating-experimenten blijkt dat zij meer hokjes aankruisen dan vrouwen als ze hun interesse voor de gegadigden kenbaar moeten maken.

Totdat de twee Amerikaanse psychologen Eli Finkel en Paul Eastwick de hele situatie op zijn kop zetten. Bij het traditionele speeddaten zitten de vrouwen afwachtend aan de tafeltjes, terwijl de mannen rouleren.

Puur om de praktische reden dat vrouwen vaak meer spullen met zich meeslepen. Wat zou er gebeuren als je de rollen omdraait en de vrouwen om de paar minuten laat plaatsnemen ­tegenover een nieuwe man, dachten Finkel en Eastwick.

Opvallend genoeg vallen dan de sekse­verschillen weg, vrouwen kruisen zelfs gemiddeld iets meer hokjes aan dan mannen. Volgens de onderzoekers maakt het feit dat je op iemand afstapt dat hij of zij begeerlijker wordt. Passief afwachtend is het dus makkelijker om kieskeurig te zijn.

Omdat het voor mannen in het dagelijks leven veel meer geaccepteerd is de rol van veroveraar op zich te nemen en voor de vrouw om veroverd te worden, is de kieskeurigheid van vrouwen ook volgens onderzoeker Terri Conley – van het Johnny Depp-experiment – dan ook niet aangeboren, maar aangeleerd.

Inzicht 5: Dat vrouwen minder vaak aan seks denken heeft niet per se met hun libido te maken

Mannen denken elke zeven seconden aan seks, is een vaak gehoorde bewering. Onderzoek haalde die al keer op keer onderuit, al verschilt per experiment hoe vaak mannen dan wél aan seks denken. Wat overeind blijft is dat ze er vaker mee bezig zijn dan vrouwen.

De Amerikaanse onderzoeker Terri Fisher besloot uitgebreider onderzoek te doen naar dit verschijnsel. Zij liet mannen en vrouwen zeven dagen lang met een tellertje rondlopen. Elke keer als ze aan seks dachten (‘Hmm… hoe zou deze persoon er naakt uitzien?’) moesten ze de teller indrukken.

Maar Fisher beperkte haar onderzoek niet tot gedachten aan seks. Ze bracht ook in kaart hoe vaak haar proefpersonen dachten aan andere fysieke behoeften, namelijk aan slapen en eten.

Net als in eerder onderzoek bleek ook uit Fishers experiment dat mannen vaker aan seks denken: gemiddeld 34 keer per dag, terwijl de teller bij vrouwen op negentien keer bleef steken.

Maar, ontdekte Fisher, mannen denken niet alleen vaker aan seks, maar ook aan eten en slapen. Zo dachten mannen in haar onderzoek gemiddeld 29 keer per dag aan slapen en vrouwen slechts dertien keer per dag.

Mannen denken sowieso meer aan hun eigen behoeften dan vrouwen, concludeerde Fisher, wellicht omdat van vrouwen vaker verwacht wordt dat ze aan de behoeften van anderen denken in plaats van aan die van henzelf.