Een jas aantrekken die eerder door een seriemoordenaar is gedragen – dat doen mensen liever niet. Niemand ondervindt er schade door, maar het wekt toch een gevoel van afkeer op. En zo zijn er meer dingen die automatisch bij vrijwel iedereen een negatieve emotie opwekken als we ze doen, of als iemand anders ze doet.
Met dit gegeven in zijn achterhoofd vroeg Jonathan Haidt, sociaal psycholoog aan de New York University, zich af: geldt dat andersom ook, zijn er dingen die een universeel positief moreel gevoel bij ons kunnen oproepen?
Wat zijn je waarden? (Versie voor vrouwen)
Ja, die zijn er, ontdekte hij na onderzoek. Als we anderen bijvoorbeeld iets goeds zien doen, zoals een oud vrouwtje helpen met oversteken, kunnen we geïnspireerd raken. Haidt noemt dat ‘verheven’.
Dat gevoel van verhevenheid is fysiek iets anders dan gewoon plezier. Mensen krijgen er een warm, tintelend gevoel van in hun borst en krijgen zelf ook zin om andere mensen te helpen. Verheffing is dus méér dan je blij voelen alleen – het raakt je in je hart en motiveert je om echt te veranderen.
In een van zijn onderzoeken verdeelde Haidt jonge moeders in twee groepen. De ene groep kreeg een aflevering van de comedy ‘Seinfeld’ te zien, de tweede een filmpje waarin een muzikant zijn mentor bedankte. Beide groepen waren blijer na het zien van de filmpjes, maar meer moeders uit de tweede groep gaven hun kind na afloop een extra knuffel. Deze moeders voelden zich verheven.
Dus wat kunnen we doen als we verheven door het leven willen gaan? Haidt kwam tot de volgende 4 stappen:
Bekijk een inspirerende film
Niet zomaar een film natuurlijk, het moet een ijzersterke film zijn waar iemand in figureert die als moreel rolmodel kan dienen. In een van zijn onderzoeken liet Haidt zijn proefpersonen bijvoorbeeld naar een verhaal over moeder Teresa kijken; zij kregen daarna zelf ook zin om anderen te helpen.
Schrijf over de goede dingen in je leven
Als je over moeilijke dingen schrijft kan dat je helpen daar beter mee om te gaan, blijkt uit onderzoek. Maar wat ook blijkt: als je over de goede dingen en je positieve ervaringen schrijft, kun je verheven raken. Bijkomend voordeel: ook je gezondheid gaat erop vooruit.
Ga om met leuke mensen
Heb je een vriend die altijd aardig is en lief voor anderen? Ga zoveel met hem of haar om. Je wordt er niet alleen blij van – zijn of haar goedheid straalt ook op jou af. Het omgekeerde is trouwens ook waar, dus ga negatieve mensen liever uit de weg.
Wie goed doet, voelt zich ook goed
Onderzoek toont aan dat een cadeau géven je blijer maakt dan wanneer je geld uitgeeft aan jezelf. Of je iemand een cadeautje geeft van 5 euro of 25, maakt trouwens geen verschil.
Harvard-professor Michael Norton zegt dit ook in zijn TED talk How to buy happiness:
Ineens huil je tranen van plezier, kun je weer ontspannen, zie je hoeveel goede mensen er zijn en hoeveel liefde er in onze natuur zit. En het leuke aan dat verheven gevoel is dat je het zelf ook weer doorgeeft. Zo creëert het een opwaartse spiraal en krijgen uiteindelijk hele gemeenschappen meer mededogen, liefde en harmonie. Of, zoals de hippies vroeger al zeiden: peace.
Bron: Time.
