Wie het weleens gedaan heeft, kent het gevoel van voldoening: je strooit een handvol kleine korreltjes in de aarde en een paar maanden later staan daar dankzij jouw zorg een rij uit de kluiten gewassen planten schitterend te bloeien. Dat heb je – samen met de natuur – toch maar mooi gepresteerd. Dat trotse gevoel is een van de redenen die de Engelse psychiater Sue Stuart-Smith aanvoert voor de heilzaamheid van tuinieren. Een lonende verbinding met de natuur kan een eerste stap op weg naar herstel zijn voor mensen die door bijvoorbeeld een groot verlies of een trauma vervreemd zijn geraakt van anderen.
Stuart-Smith, die zich na enig tegenstribbelen door haar fanatiek tuinierende echtgenoot liet meeslepen in zijn passie, ondervond aan den lijve de rustgevende en bevredigende werking van zaaien, oogsten, snoeien en wieden. En zo begreep ze ook beter hoe haar grootvader, die zwaar getraumatiseerd terugkwam uit de Eerste Wereldoorlog, zijn weg terugvond in de samenleving door hovenier te worden.
Voor Tuinieren voor de geest bezocht Stuart-Smith therapeutische tuinprojecten en dook ze in de geschiedenis, de biologie en de psychologie van het tuinieren. Dat levert leuke weetjes op. Zo zakken na een paar minuten in het groen je bloeddruk en je hartslag meetbaar en adem je bij het omwoelen van de aarde bacteriën in die je serotonineniveau – goed voor je welbevinden – kunnen opkrikken.
Maar het levert vooral ontroerende verhalen op over mensen die tuinen als psychische reddingsboei hebben ervaren, zoals de militairen, aalmoezeniers, artsen en verpleegsters die tijdens de Eerste Wereldoorlog overal aan het front tuintjes aanlegden. Of zoals Renate, een drugsverslaafde die in een ontwenningsprogramma aan het tuinieren wordt gezet. Aanvankelijk mietert ze recalcitrant water bij de planten, maar na een jaar komt de voor haar herstel belangrijke ommekeer: ze ontfermt zich over een paar verwaarloosde cactussen en weet ze tot bloei te krijgen. Haar enthousiasme verwoordt mooi de kern van het boek: als je voor planten zorgt, geven ze je ook iets terug.
