Vrouwen genieten minder van seks dan mannen: feit of fabel?

Op seksgebied willen we zo normaal mogelijk zijn, weten seksuologen. En we hebben allerlei ideeën in ons hoofd over wat dat ‘normaal’ dan is. Dat je minstens twee keer per week zin moet hebben, bijvoorbeeld, of dat er boven je vijftigste weinig meer aan is. En dat het funest is voor je relatie als je geen seks hebt. Waar of niet?

Om erachter te komen hoe het nu echt zit, liet Psychologie Magazine een onderzoek uitvoeren onder een representatieve steekproef van de Nederlandse bevolking van 18 jaar en ouder. Wat zijn hun overtuigingen en verwachtingen ten aanzien van seksualiteit, en in hoeverre beantwoorden die aan de realiteit? En wat zeggen de experts daarover?

Twee keer per week seks is normaal

niet waar

Uit het onderzoek van Psychologie Magazine blijkt dat 61 procent van de Nederlanders twee keer per maand of minder sekst en 39 procent een keer per week of vaker. Vooral de jongeren trekken dit gemiddelde omhoog.

Boven de dertig wordt de groep mensen die het twee keer per maand of minder doet steeds groter. Ook bleek uit het onderzoek dat de meeste mensen tevreden zijn over hun seksleven. Van driekwart van de mannen en vier op de vijf vrouwen hoeft het ook helemaal niet vaker.

Dat die twee keer per week een hardnekkig fabeltje is, bleek ook al in 2017, uit een onderzoek van Rutgers, kenniscentrum voor seksualiteit, onder 17.000 volwassen Nederlanders. Die hadden gemiddeld niet meer dan drie keer per maand seks, was de conclusie.

Tegelijkertijd vraagt bijna iedereen zich weleens af of hij wel ‘genoeg’ seks heeft, weet hoogleraar seksuologie Ellen Laan. Volgens haar moeten we ons zeker niet gek laten maken door dit soort gemiddelden.

‘Veel mensen denken dat ze minder vaak of minder spectaculaire seks hebben dan anderen en dat er daarom iets mis met hen is. Dat gemiddelde van drie keer per maand kan daarom een opluchting zijn: hé, ik “hoef” geen twee keer per week om normaal te zijn. Maar het brengt ook weer het gevaar met zich mee dat we een nieuwe norm krijgen: namelijk die drie keer per maand.’

Bovendien kun je je afvragen hoeveel van de ondervraagden in dit soort enquêtes hun gemiddelde wat omhoog hebben geschroefd. Juist omdat het zo’n beladen onderwerp is en de angst zo groot is om af te wijken, vullen mensen op dit soort vragen vaak sociaal wenselijke antwoorden in. Ook al is het anoniem.

Laan is daar helder over: ‘Laten we vooral seks hebben omdat we dat willen, niet omdat het van de statistieken moet.’

Veel van de verwachtingen die mensen hebben rondom seks blijken met frequentie te maken te hebben, laat de enquête zien. Vrouwen zeggen vooral het gevoel te hebben dat ze ‘het’ vaker zouden moeten doen en vaker zin zouden moeten hebben. Mannen zeggen vooral druk te voelen om te presteren en het langer te kunnen volhouden.

Toch lijkt die ingebeelde norm geen enorme druk op mensen te leggen. Op de vraag hoe ze tegenover hun seksfrequentie staan, geeft een verrassend grote meerderheid van de Nederlanders aan zich daar prima bij te voelen, ook al ligt hun frequentie lager dan de norm.

Zo reageert een man van 33: ‘De maatschappij is dramatisch “versekst” op een bepaalde manier. Niet fijn en romantisch meer, maar hard en kil. De mate van seks schijnt momenteel je geluk te bepalen. Pertinente onzin en verzinsels.’

Een vrouw van 29 schrijft: ‘De norm is maar een norm. We doen waar we ons prettig bij voelen.’ Andere reacties luiden: ‘Het is niet mijn ervaring dat mensen wekelijks seks hebben, en ook niet die van vriendinnen met wie ik het er weleens over heb’ (vrouw, 40). En: ‘Er wordt veel opgeschept, niemand is er 100 procent eerlijk over’ (vrouw, 53).

Vrouwen vinden seks minder leuk dan mannen

waar

Vrouwen blijken seks niet bijzonder leuk te vinden, toont een onderzoek van Psychologie Magazine uit 2011 aan. In elk geval minder leuk dan eten, winkelen of lezen. Als ze van een aantal activiteiten moeten aangeven hoeveel plezier ze eraan beleven, komt seks pas op de zesde plaats. Alleen tv kijken, werken, sporten en stofzuigen scoren lager.

En dat terwijl seks bij mannen wél met stip op één staat. Een dergelijk verschil komt ook naar voren uit het onderzoek van kenniscentrum Rutgers uit 2017, waarin 92 procent van de mannen zegt te genieten van seks. Onder vrouwen is dat maar 75 procent.

Hoogleraar seksuologie Ellen Laan kijkt er niet van op. ‘Vrouwen hebben veel minder geleerd dat seks leuk is. Mannen kunnen alleen penetreren als ze opgewonden zijn, maar vrouwen hoeven niet opgewonden zijn om gepenetreerd te kunnen worden. Veel vrouwen tolereren dat, omdat ze het belangrijk vinden voor hun relatie of om hun partner een plezier te doen.’

Maar dat maakt seks er voor hen niet plezieriger op. Laan wijst op het grote aantal vrouwen dat pijn heeft bij de gemeenschap (ruim een op de tien) en op de zogenoemde orgasmekloof tussen mannen en vrouwen: 30 tot 50 procent van de heteroseksuele vrouwen komt klaar bij penetratieseks, terwijl dat bij mannen 90 tot 95 procent is.

Niet dat een orgasme altijd het doel is, zegt Laan, maar we moeten het niet onderschatten. ‘Een orgasme stimuleert het beloningscentrum in je brein, waardoor je een volgende keer ook weer meer zin hebt.’

Hoe kunnen vrouwen meer plezier aan seks beleven? ‘Allereerst helpt het als heterostellen seks breder zien dan penetratie, als ze proberen te vrijen zonder haast, met veel aanrakingen, tederheid en speelsheid,’ adviseert Ellen Laan. ‘Bijna alle vrouwen hebben stimulatie van de clitoris nodig om opgewonden te raken en een orgasme te krijgen.’

Daarbij is het goed om van elkaar te ontdekken wat je seksuele gaspedaal indrukt en wat juist je rem, vult seksuoloog Emily Nagoski aan. ‘Uit hersenonderzoek aan het Kinsey-instituut blijkt namelijk dat onze seksuele respons uit twee onderdelen bestaat.

Er is een deel in je hersenen dat speurt naar voor jou seksueel relevante prikkels: het gaspedaal, dat je opwinding stimuleert. En er is een deel dat speurt naar redenen om níét opgewonden te zijn: de rem. Vrouwen hebben een gevoeligere rem en mannen een gevoeliger gaspedaal.

Bij veel mannen leidt een lichte seksuele prikkel snel tot opwinding en daarmee ook tot verlangen naar seks. Terwijl een klein beetje stress of piekergedachten – bijvoorbeeld onzekerheid over hun lichaam – bij veel vrouwen de rem indrukt.’

Ook speelt de context bij vrouwen een belangrijkere rol: de omstandigheden en hun gemoedstoestand. Als je partner bijvoorbeeld wat rommel opruimt en een fijn muziekje opzet, kan dat al helpen om meer in de stemming te komen.

De opvallende man-vrouwverschillen die uit het recente onderzoek van Psychologie Magazine naar voren kwamen, zijn in lijn met eerdere bevindingen. Vrouwen zijn geneigd zichzelf – hun eigen wensen en grenzen – opzij te zetten voor de ander. En dat is niet goed voor hun plezier in bed.

Die neiging wordt wellicht mede veroorzaakt door het taboe dat er rust op geen zin hebben, en de telkens toch weer opduikende mythe dat twee keer in de week seksen normaal is. Vrouwen voelen zich eerder schuldig wanneer ze minder zin hebben dan hun partner, dan wanneer ze méér zin hebben dan hun partner. Jonge vrouwen hebben hier het meest last van.

Terwijl objectief gezien elke wens of grens, of je nu wel of niet wil, even waardevol is om te respecteren en onderzoeken. Of dat zou moeten zijn – zeker in een gelijkwaardige relatie.

Een mannelijke deelnemer (41) aan de enquête beschrijft het treffend: ‘Mijn libido is hoger dan dat van mijn partner. Dat is een continu zoeken naar het beste voor de een en voor de ander. Dit is niet altijd makkelijk, maar wat is wel makkelijk in het leven?’

In een lange relatie dooft de lust uit

waar, maar vooral voor vrouwen

Een oude volksmythe over seks in het huwelijk zegt: als je tijdens het eerste jaar na je bruiloft een boon in een pot doet voor elke keer dat je seks hebt, en daarna de rest van je leven een boon uit de pot haalt wanneer je seks hebt, raakt de pot nooit leeg.

Nu is dat misschien wat overtrokken, maar ook de wetenschap toont aan dat seks in een langdurige relatie inderdaad steeds minder frequent wordt. Vooral de vrouw krijgt langzamerhand minder zin, blijkt uit onderzoek van Hanneke de Graaf voor Kenniscentrum Rutgers.

In heteroseksuele relaties korter dan een jaar heeft 86 procent van de mannen een paar keer per week zin in seks; bij de vrouwen is dat dan 79 procent. Na vijf jaar relatie heeft 70 procent van de mannen een paar keer per week zin in seks en nog maar 29 procent van de vrouwen.

Tegen de tijd dat ze veertig zijn, eindigt een avond samen vaker Netflixend naast elkaar op de bank dan dat er op die bank gepassioneerd wordt gevreeën.

Waarom neemt de lust bij vrouwen zo sterk af in lange relaties? Volgens de Amerikaanse seksonderzoeker Marta Meana lijkt het erop dat de spanning aan het begin van een relatie hetgeen is wat vrouwen opwindt.

Ook als ze een vaste relatie willen om in veiligheid kinderen te krijgen en groot te brengen, is die veiligheid uiteindelijk niet waar ze seksueel op gedijen. De lust keert namelijk terug zodra er een nieuwe man in beeld komt.

Een andere factor in langere relaties is dat die kinderen er vaak ook daadwerkelijk komen. Met als gevolg meer stress, vermoeidheid en een veranderd lichaam dat lange tijd in dienst staat van het zorgen: allemaal dingen die bij vrouwen de seksuele rem indrukken.

Niet iets om je zorgen over te maken, vindt seksuoloog Ellen Laan. ‘Met de komst van een kind krijg je er een belangrijke rol bij en verandert ook je relatie. Dan is het toch heel raar om te verwachten dat seks in dezelfde frequentie doorgaat?’

Boven de veertig beginnen bovendien ook nog eens de hormonen op te spelen. Het testosterongehalte daalt bij mannen én vrouwen, waardoor de seksdrift langzaam maar onvermijdelijk vermindert.

Boven de vijftig wordt het op seksgebied allemaal minder

deels waar

Het is een feit: seksuele activiteit neemt af met het ouder worden. Uit het grote Rutgersonderzoek uit 2017 blijkt dat 25- tot en met 39-jarigen het meest seksueel actief zijn: 85 procent had het laatste half jaar seks met een partner.

Van de vijfenvijftigplussers was dat nog 69 procent, en van de zeventigplussers had de helft in de afgelopen zes maanden seks gehad. Van de zeventigplussers met een partner was dat 62 procent.

Hoewel diverse onderzoeken dus aantonen dat de seksfrequentie daalt met de leeftijd, kan de kwaliteit van de vrijpartijen stijgen. Vooral vrouwen zijn na hun vijftigste meer tevreden over hun seksleven, bleek in 2013 uit grootschalig Brits onderzoek.

Dat vrouwen van boven de vijftig geen zin meer hebben in seks is een mythe, schrijft ook de Deens-Duitse seksuoloog Ann-Marlene Henning in haar boek Make more love.

Onderzoeker Hanneke de Graaf van Rutgers bevestigt dat de overgang geenszins het einde van een leuk seksleven betekent. ‘Vrouwen kunnen na de overgang nog heel goed opgewonden raken. Als je seksleven goed was vóór de overgang, is het daarna ook vaak nog prima. Als het niet goed was, kan het daarna wel lastiger worden.’

Dat komt door de afname van het hormoon oestrogeen, waardoor je minder snel klaar bent voor ‘de daad’. Het valt na de overgang dus gewoon meer op als een vrouw onvoldoende opgewonden raakt bij het vrijen, aldus Henning. Wat ook een aanleiding kan zijn om meer aandacht te besteden aan wat ze stimulerend vindt.

Opvallend is dat vrouwen naarmate ze ouder worden méér plezier lijken te beleven in bed dan mannen. In een Amerikaanse studie uit 2010 gaf maar liefst 17 procent van de zeventigplusvrouwen aan ‘zeer veel plezier’ te beleven aan seks, tegenover 5 procent van de mannen.

Hoewel ze in het leven gemiddeld drukker zijn met seks dan vrouwen, zijn het vaak de mannen die er op een gegeven moment om gezondheidsredenen – zoals erectieproblemen – meer problemen mee krijgen.

Seks is onmisbaar voor een goede relatie

deels waar

Een derde van de stellen vrijt weleens minimaal drie maanden helemaal niet en van de stellen die meer dan tien jaar samen zijn, heeft meer dan de helft seksloze periodes, blijkt uit het eerder genoemde onderzoek van Psychologie Magazine.

Is een relatie zonder seks als verbindende factor gedoemd om langzaam uit elkaar te vallen? Dat hoeft helemaal niet, vinden zowel hoogleraar seksuologie Ellen Laan als seksuoloog Gertjan van Zessen.

‘Als je het gezellig hebt en je bent er allebei content mee, is het helemaal niet erg,’ zegt Van Zessen. ‘Je hebt weinig seks nodig om samen een goed leven te hebben. Maar vaak is de ene partner er toch iets contenter mee dan de andere.’

Het kan een probleem worden als de een wel wil en de ander (bijna) nooit, of als er meer achter zo’n seksloze periode zit, zeggen de deskundigen.

Laan denkt dat we ons pas zorgen over onze relatie hoeven maken als ‘weinig seks’ een symptoom is van het ontbreken van intimiteit, ook op andere gebieden.

In hetzelfde Psychologie Magazine-onderzoek zei ruim de helft van alle mannen en vrouwen dat ze de intimiteit van het samenzijn even belangrijk vinden als de seksuele opwinding. En als ze echt zouden moeten kiezen, wil eveneens ruim de helft van de mensen liever nooit meer seks dan nooit meer knuffelen.

Laan: ‘Ik vind dat seks te belangrijk wordt gemaakt, waardoor we snel het gevoel krijgen dat we tekortschieten. Het beeld is dat seks een continue factor moet zijn in je relatie, anders doe je iets niet goed. Wat een onzin, dat bepaal je toch zelf wel? Al vrij je één keer in het halfjaar, als dat nou fijne seks is, dan is dat toch prima?’

Een man van 48 schrijft: ‘Seks wordt behandeld als lust, los verkrijgbaar. Maar het is onderdeel van een relatie. En dan maakt het niet zo veel uit hoe vaak je seks hebt, wel dat er een liefdesband is. Soms uit zich die in vaak seks, soms een poos wat minder. Als er maar wederzijds respect en vertrouwen is.’

Een vrouw van 61: ‘Ik heb minder seks dan ik zou willen, maar wel een heel stabiele, leuke relatie, dus vind ik dat niet zo erg.

De enquête in opdracht van Psychologie Magazine werd uitgevoerd in samenwerking met onderzoeksbureau Team Vier.

Meer genieten van seks?

Wil jij (nog) meer genieten van seks? Ontdek je seksuele kracht met de online training Meer genieten van seks speciaal voor vrouwen. Ga op ontdekkingstocht en leer de vrouwelijke seksualiteit en je eigen lichaam beter kennen. Ontdek welke seksmythes er zijn, en hoe die jouw plezier in de weg kunnen staan. Daag jezelf uit om nieuwe sensaties te verkennen, je fantasie de ruimte te geven en je verlangens te uiten. In samenwerking met seksuoloog Marieke Dewitte.