5 concrete lessen in omgaan met onzekere tijden

Hierdoor ontstaat bij sommigen een gevoel van machteloosheid. De manier waarop we als groep op dit moment, ook psychisch, uitgedaagd worden is ongekend. Dit is voor velen een volstrekt nieuwe ervaring. Voor velen, maar niet voor iedereen.

Antropoloog Roanne van Voorst deelt haar lessen om beter om te gaan met onzekere tijden. Deze leerde zij de afgelopen vijftien jaar van mensen over de hele wereld die eerder vergelijkbare situaties meemaakten.

1. Wees flexibel, maar gun jezelf een beetje controle

We zoeken vaak zekerheid in factoren die er niet zijn. Besef dat het heel goed mogelijk is dat dat gevoel van zekerheid onterecht is. Je maakt het jezelf makkelijker wanneer je in je hoofd flexibel omgaat met verschillende scenario’s.

Toch hoef je niet in alles flexibel te zijn. Gun jezelf ter compensatie een beetje controle in de vorm van ritme en structuur. Dit doe je door je mentale weerbaarheid te plannen en je zelfzorg op orde te houden, zoals dat in de psychiatrie heet.

Douche, eet gezond en beweeg. Maak een dag- of weekplanning, doe íéts. Heb je geen werk? Zoek dan een nieuwe hobby zoals tekenen of muziek maken, anders ga je piekeren.

2. Bescherm jezelf tegen nieuws

Mensen in conflictgebieden weten het als geen ander; alle nieuws is politiek en komt vaak met een verborgen agenda. Ook is lang niet altijd de juiste kennis vergaard. Toch betekent het niet dat je moet stoppen met lezen. Beter is om het nieuws op gezette momenten tot je te nemen.

Door de veranderlijkheid van de informatie sneuvelt het gevoel van voorspelbaarheid, terwijl we daaraan juist veel behoefte hebben in tijden van crisis. Voorspelbaarheid en controle zorgen ervoor dat we meer grip krijgen op een onzekere situatie. Daarom is het belangrijk om niet alles te lezen, maar te kiezen voor één betrouwbaar nieuwsmedium.

3. Vind afleiding

Afleiding verlicht spanning. Zolang je op gevaar focust, groeit de onrust. Laat je angst krimpen door je aandacht op iets anders te richten. Zoek verbinding met je naasten, beweeg, verzin een spel met je kinderen of probeer elke dag een nieuw recept.

4. Houd betekenis en stel doelen

Blijf niet in het ledige, maar stel jezelf doelen. Ook al heb je maar weinig om handen. Dat doen mensen in oorlogsgebieden en dat doen mensen die wachten tot iemand ze uit de bergen redt. Hoe klein je doel ook is; je geeft er zin mee aan je leven.

Doe bijvoorbeeld twintig push-ups om je armspieren te behouden, schrijf elke dag een pagina van een manuscript of doe oefeningen om je stem op peil houden als je in een koor zit. Betekenisvol een dag doorkomen is een primaire levensbehoefte.

5. Zoek en vier verbinding met anderen

Een gemiddeld mens gedijt bij enig contact met anderen. Zoek dat op. Zelfs liefdevol nadenken over de mensen om je heen, helpt ons kalmer te worden. Maak eens een lijst van bijzondere personen in je leven. Denk daarbij aan mensen:

• die je inspireren;
• die je tot diep in je hart liefhebt;
• die je lang niet hebt gesproken;
• met wie je kunt lachen;
• met wie je altijd zo lekker samenwerkt;
• van wie je denkt dat ze hulp nodig hebben.

Daarbij blijkt uit onderzoek dat helpen van anderen depressieve klachten soms vermindert. Hoe steun je een ander in deze lastige tijd? Bijvoorbeeld je ouder of je buurvrouw.

Schrijf kaarten aan je geliefden. Spreek berichten in bij lieve mensen die aan de andere kant van de wereld wonen. Blijf verbonden met je geliefde of je gezin door elkaar vragen te stellen en te bespreken hoe jullie je voelen over de huidige situatie.

En besef dat je niet overal invloed op hebt. De Europese vluchtelingencrisis kun je niet oplossen, maar je kunt wel een hulpactie op touw zetten of taalles geven aan vluchtelingen. Richt je dus op dingen binnen jouw cirkel van invloed.

Samen met Roanne van Voorst maakte Psychologie Magazine de online training van Angst naar lef. In deze training leer je hoe je alledaagse angsten overwint en meer zelfvertrouwen ontwikkelt.